U petak, 1.07. 2022.godine, u Zavičajnom muzeju u Baru, otvorena je izložba akademskog slikara Gorana Ćetkovića.
Objavljujemo tekst istoričarke umjetnosti i likovne kritičarke dr Anastazije Miranović “Slijepi putnici Gorana Ćetkovića”. Tekst se nalazi u katalogu koji prati ovu izložu. Autorski tekst objavljujemo integralno. Zahvaljujemo se gosp. Miranović, koja je omogućila objavljivanje teksta.
Naziv aktuelnog slikarskog opusa Gorana Ćetkovića – Slijepi putnici vrlo direktno sugeriše narativ i problematiku koja okupira umjetnika, koja je aktuelna od kad je svijeta i čovjeka – ko smo, što smo, kuda idemo…pitanja postojanja, života, smrti…enigme su (kao i sama umjetnost) koje umjetnost kontinuirano preispituje, redefiniše, supstituiše kroz nova čitanja svijeta – onog vidljivog, spoljašnjeg i onog introvernog, pohranjenog duboko u nama.
Ćetkovićevo direktno/indirektno obraćanje, prvenstveno, Sebi, a isotvremeno i nama/svijetu kroz anfasni govor u prvom licu, kroz svedenu, dramatičnu, često nedefinisanu formu na ivici apstraktnog, otvara prostor širokom narativu i interpretacijama, što je prilika za zamku/znak sasvim determinisanog/ličnog značenja.
Umjetnik nas vrlo lucidno uvlači u diskurs privatno/javno, u svijet u kojem je neka druga slika – virtuelna, odnjela primat nad slikom u klasičnom značenju umjetničkog medija. Ćetković, upravo, u ovom vremenu digitalne slike/ društva, vrlo smjelo, hrabo i direktno, ekspresivnom gestom, furioznim potezima kista, unutar ograničenog polja slike, polemiše i zaključuje, o svim osjetljivim, nerješenim temama današnjice, penetrirajući u suštinu, filozofiju života/življenja.
Tematika gestualnom daje „vanvremensku prostornost“, a neutralna pozadina, mističnost, konkretnom prizoru. Ono što vidimo je poput Bonitovskog „iskustva pogleda“, koji ne nadzire stvari spolja, već je to pogled uronjen u materiju svijeta. Ćetković svojim slikama kao da citira B. Olivu: „moje oko je isuviše bluzu mene …i nisam ono što vidim“. Da li su to uprizorenja Marvelovih sueperheroja ili implanti kibernetskog robo-čovjeka Matrixovog distopijskog univerzuma? Gdje se tu pronalazi „običan“, „obezglavljeni“ čovjek današnjice, koji još uvijek obitava u svijetu stereotipa i predrasuda, živi na Balkanu, teži da ravnopravno/ formalno uđe u EU, strahuje od svjetskog i/ili građanskog rata, zemljotresa, pandemija (korone) i ostalih pošasti koje je sam sebi uprizorio/stvorio?
To su Ćetkovićeve slike – portreti/autoportreti, zrcala s odrazima bez fotošopiranja i lažnih instagram objava. Zašto ih ne tagujemo? Zašto ne kačimo Goranove „beštije“ na zidove „primaćih“ soba, već ih duboko skrivamo u intimne predjele sosptva, u empatične, samospoznajne niše bola, kompleksa, kajanja, ega/alterega. Kome, zapravo, treba istina? Zar nije lagodnije i ljepše živjeti u laži /paralaži, u sigurnosti nezivjesnosti?
Mi smo izlovani/odsutni, a „umjetnik je prisutan“( Marina Abramović) i „mora biti zdrav“( Ana Đurić – Konstrakta) aktuelni su heštegovi Ćetkovićeve slike, skeletoni na koji se kači sve zamamno, mirisno, čulno, taktilno…da bi u jednom trenutku kroz pobačaj/prebačaj transformiralo u krik, vapaj, onostrano, daleko, konspirativno…
Ćetkovićeva slika bipolarno opšti sa svijetom – pikturalno, crtački, umjetnički i životno, filozofski, spoznajno. Ti, naizgled, suprotstavljeni polovi ne potiru se međusobno, naprotiv, uravnoteženo kohabitiraju, prepliću se/prožimaju, tvoreći magičnu cjelinu koja istovremeno privlači i odbija.
Dramatiča, nervaturna gesta, intenzivanog, vibrantnog kolorita, podržana je čvrstom arhitektonikom Ćetkovićevog crteža. Figura izranja iz nedefinisanog, univerzalnog prostora, lišenog uzvišene ravnodušnosti, uhvaćena u furioznom zaletu/zamahu, kriku, rastače se, tordira, skače, raspada…dok nečije/ničije glave nemušto zbore, viču, zapomažu i kao crne rupe u sebe usisavaju, kupe svu muku svijeta/čovjeka…
Ćetkovićeva slika je fantastično stjecište sila, izmjena/razmjena energija, središte kretanja u čijem čvorišnom kovitlacu je zapretani, (samo)izgubljeni, prestravljeni čovjek – slijepi putnik. Bezvidan je postao zbog neznanja, odsustva empatije i interesovanja za opštu/kolektivnu dobrobit, zbog „kratkovidosti“ koja predugim trajanjem konvertira u sljepilo. Nije li ovo „prelomni trenutak“ nakon kojeg „ništa više neće biti isto“, vapaj/lament umjetnosti nad neumitnim usudom ljudske prolaznosti i propadljivosti, u kojoj je tjelesna sekundarnog karaktera u odnosu na duhovno i moralno posrnuće. Pokušaj traženja/pronalaženja spasa/spasenja, neke druge vrste vječnosti u umjetnosti, u trajnosti, koja je čovjekovoj krhkoj ljušturi uskraćena.
Čovjek se u sveopštem metežu i brzini samoizgubio i našao pred vratima poražavajuće, distopijske spoznaje – o neumitnosti nestanka svijeta, prirode, klime, biodiverziteta… ovakvih kakve poznajemo/mislimo da znamo. Što je alternativa? Stvoriti nove svjetove, drugačije, bolje…Kod za jedan takav je pred nama – u Ćetkovićevoj slici koja nas samodoziva i vraća Sebi.
Be the first to comment