Arheloško društvo Crne Gore – Stručna publikacija ”O razvoju muzejske službe na budvanskom području”

Budva, jun 2019.

Nedavno je u izdanju Društva arheologa Crne Gore objavljena knjiga O razvoju muzejske službe na budvanskom području, autorki Milene Vrzić, Marijane Martinović i Mirele Čormaković iz Budve. Kako navode autorke, inače radno angažovane u JU Muzeji i galerije Budve, publikacija je nastala iz „želje da se identifikuju svi relevantni procesi i događaji koji su uticali na oblikovanje muzejske djelatnosti kakvu danas imamo na ovom području“. Shodno tome, cilj im je bio da sistematizuju informacije o načinu na koji se lokalna zajednica odnosila prema svojoj kulturnoj baštini s obzirom na društveno-istorijske i socijalnoekonomske okolnosti. Raspon prikupljenog materijala obuhvatio je arhivske izvore, poslovnu dokumentaciju, stručnu i naučnu literaturu, novinske listove i časopise, te intervjue s pojedincima koji su direktno učestvovali u ovim procesima. Obrađena i sistematizovana građa predstavljena je po hronološkom principu i podijeljena u nekoliko poglavlja.

Nakon uvodnog dijela, koji obuhvata dešavanja na polju zaštite kulturnog nasljeđa u Budvi od kraja XIX vijeka do sredine XX vijeka, glavnina rada posvećena je institucionalnom razvoju muzejske službe u Budvi od 1945. do 2014. godine. S obzirom da ova služba nije djelovala samostalno, osim kraćeg perioda nakon osnivanja Muzeja 1957. godine, publikacija daje pregled razvoja kulturnih institucija u Budvi. Kroz posebna poglavlja obrađen je rad Narodnog univerziteta (1960-1967), Centra za kulturno-umjetničku djelatnost (1967-1972), Kulturnog centra (1972-1987), Kulturno-informativnog centra (1987-1991), te JU „Muzeji, galerija i biblioteka“ (1991-2013), lokalnih ustanova kulture čija je jedna od djelatnosti bila muzejska. U izdvojenim cjelinama obuhvaćen je i rad JU Spomen doma „Crvena komuna“ Petrovac i JU Spomen dom „Reživići“ u Reževićima. Zbog značaja, načina sprovođenja i rezultata koji su proistekli iz višegodišnjeg procesa obnove kulturnog nasljeđa u Budvi nakon zemljotresa iz 1979. godine, ovom segmentu autorke su posvetile posebnu pažnju. Ovakvim pristupom publikacija postaje važan izvor podataka o dosadašnjem razvoju kulturne scene Budve, a samim tim predstavlja neophodnu građu za promišljanje i strateško planiranje kulturne politike grada.

Publikacija O razvoju muzejske službe na budvanskom području štampana je na 132 strane i bogato je ilustrovana (fotografije, štampani dokumenti i rukopisi, novinski članci i dr). Pored navođenja brojnih bibliografskih jedinica i obimne arhivske građe, autorke su napravile iskorak u prezentaciji muzejske djelatnosti u Crnoj Gori, dajući definicije muzeoloških pojmova i spisak zaštićenih kulturnih dobara na području Opštine Budva.

Kako ističe recenzent knjige, istaknuti crnogorski arheolog dr Čedomir Marković “Prezentirani podaci istovremeno pružaju uvid i u razvoj posebno značajne djelatnosti vezane za očuvanje ukupne kulturne baštine na ovom području, a što samo po sebi predstavlja i značajan doprinos u izučavanju prošlosti navedenog područja, ali i čitave Crne Gore. Pored toga, prikupljeni podaci o razvoju muzejske službe, uz istaknutu istinsku brigu o očuvanju kulturnog blaga, nude i određena saznanja vezana za kulturne, društvene, ekonomske i političke prilike, koje karakterišu pojedina vremenska razdoblja, u okviru kojih je sa više ili manje intenziteta sprovođena briga o zaštiti bogatog kulturnog nasleđa ovog područja.”

Nakon višegodišnjog istraživanja, rad na publikaciji završen je decembra 2014. godine, a knjiga je štampana aprila 2019. godine uz finansijsku pomoć sponzora D. o. o. Komunalno Budva i JP Morsko dobro Crne Gore, i iz sopstvenih sredstava autorki.

Ovo je inače četvrta publikacija u izdanju Društva arheologa Crne Gore, strukovnog udruženja čiji je predsjednik arheolog mr Mile Baković. Za lekturu je bila zadužena Lida Vukmanović-Tabaš, a grafički dizajn i štampanje knjige povjereni su DPC-u iz Podgorice. Publikacija je štampana u tiražu od 100 primjeraka.