“DIALOGOS”(2013 – 2020) – Nagrada za najbolju knjigu teorije medija

Piše: Željko Rutović

U periodu od 2013. do 2020. Crna Gora bijaše domaćin prestižne nagrade “Dialogos”, koja se dodjeljivaše za najbolju knjigu u regionu, u oblasti istraživanja kulture i teorije medija, te kao takva  jedinstvena i u ideji pionirska  na prostorima Jugoistočne Evrope. Nagradu je utemeljio krug posvećenika okupljenih oko naučnog crnogorskog časopisa “Medijski dijalozi”, njegovi prijatelji, istaknuti intelektualci, univerzitetski profesori, publicisti, javni i naučni djelatnici kritickog medijskog nazora.
Ime nagradi dao je crnogorski dramski pisac i književnik Obrad Nenezić.

Bijahu to godine kada je Crna Gora u kontinuitetu okupljala medijsku naučnu regionalnu misao, vrijeme kada su se medijski naslovi u Crnoj Gori izdavali, promovisali, tražili. O njima se debatovalo i stručno kritikovalo. Važno i korisno je bilo čuti te glasove  i čitati te stranice koje su fenomenološki  secirale ulogu medija, odnosno snagu njihove manipulativne moći koja, kao takva, (pre)oblikuje društvo, njegove nazore i vrijednosti. U ravni od etike do estetike, mita i interesa, kapitala i (ne)slobode, realnosti i nadrealnosti, ovaj panel je stvari i pojave medija ovog vijeka tumačio onakvim kakve jesu, i zbog čega takvim jesu, govoreći o karakteru na manipulaciji nužnih posljedica po čovjeka, društvo i demokratiju. No, živimo vijek u kome lukrativne vrijednosti “sad i odmah” odnose prevagu nad dubinom i temeljnošću naučne misli. Zboraše o svemu tome “Dialogos”. Podsjetimo, to je vrijeme kada su se u našoj zemlji, u izdanju neprofitnog  časopisa “Medijska kultura”, u okviru biblioteke “Teorija medija”, publikovala djela poput poznatog francuskog filozofa Alana Badjua, (Žudnja filozofije), medijske ekspertkinje Sandre Bašić – Hrvatin, Ratka Božovića, Seada Alica, Janka Nikolovskog… Složićemo se, nadam se, da je riječ o impozantnoj tematskoj biblioteci i za veće sredine i ugledne  komercijalno izdavačke kuće. Desilo se tako da moć ove stručne naučne  knjige, tih sedam godina stanuje i govori iz Crne Gore. Bijaše to doba kada su stručni međunarodni  žiriji birali i nagrađivali najbolje knjige o kulturi i teoriji  medija. Doba kada se nagrada “Dialogos” očekivala i njena misija širila. Sumarno, kada se je “Dialogos” respektovao i uvažavao u univerzitetskim centrima prostora Jugoistočne Evrope.

A kako dolikuje i manir sjećanja nalaže, podsjetimo se imena laureata. Pa, sada već daleke 2013. godine to bijahu: prof. dr Sandra Bašić – Hrvatin za knjigu “Moć bez odgovornosti”, te prof. dr Vedada Barakovic i prof dr Mirza  Mahmutović, koautori knjige “Osnovi radijskog novinarstva”. Iduće, 2014. god. za knjigu “Masovno komuniciranje” nagrada je pripala grupi autora: prof. dr Stjepanu Maloviću, prof. dr Mihaelu Kunčiku, prof. dr Gordani Vilović, prof. dr Najilu Kurtiću i prof. dr Franju Maletiću. Ugledni sociolog, prof. dr Ratko Božović, sa knjigom “Paradoksi medijske slobode”, koja je izašla u Crnoj Gori, laureat je nagrade za 2015. godinu, dok je za sledeću godinu Dialogos pripao filozofu, prof. dr Seadu Aliću, po ocjenama kritike za izuzetnu knjigu “Medij jezika – filozofija razumijevanja”.
2017. god. nagrada je pripala prof. dr Nenadu Vertovšeku za, od javnosti vrlo prihvaćenom knjigom “Noam Čomski i kritika savremenih masmedija”. Ostaće za sjećanje prepuna sala podgorickog hotela “Hilton” u povodu uručenja nagrade i nadahnute besjede tom prilikom kazane.
Iduće 2018. nagrada je pripala koautorima knjige “Od znaka do hiperteksta”, prof. dr Mirku Miletiću i prof. dr Marku Đorđeviću.

2020. god, kada je uručen “Dialogos” za prethodnu godinu prof. dr Aleksandri Milovanovic za knjigu “Ka novim medijima: Transmedijalni narativi između filma i televizije”, pokazaće se označiće i kraj  “Dialogosa”, te tada vrlo prepoznate i respektovane nagrade.

No, kako to bude, ostala su sjećanja, o čemu zbori i ovaj tekst, i vrlo vrijedno, ostale su nagrađene knjige da  svjedoče o izazovima doba u kojem se mediji radikalno mijenjaju i dobijaju nova značenja transdigitalnog doba. Ostaje jedno vrijeme koje će se kod ne malog broja aktera ove priče prepoznavati energijom smisla, kojom je ovaj panel bio dijelom avangardnih naučno – teorijskih evropskih promišljanja statusa medijske civilizacije postmodernog doba. Ostaje sjećanje na vrle filozofe, sociologe, etičare, medijske teoretičare i druge, koji su svojim umom i djelom uzvisili „Dialogos“, činjeći Crnu Goru, tih sedam godina, zemljom regionalnog prestižnog naučnog susreta. Sve tako do 2020. godine,  kada  su i “Dialogos” i  naučni casopisi “Medijska kultura”i “Medijski dijalozi” (osnovan 2008, sa uglednom međunarodnom redakcijom) završili svoju misiju. Prije vremena…