Poštovani pośetioci, objavljujemo tekst “Poraženi pobjednik”, autora Dimitrija Popovića. Tekst je objavljen u katalogu za samostalnu izložbu Zlatka Glamočaka u Galeriji Haos u Beogradu, koja je održana u period od 15. oktobra do 15. novembra 2024. godine.
Zahvaljujemo se gospodi Dimitriju Popoviću i Zlatku Glamočaku na davanju saglasnosti za objavljivanje ovog teksta kao i pomoći oko pripreme sadržaja za objavljivanje.
PORAŽENI POBJEDNIK
U kojoj se mjeri dva različita medija kao što su crtež i skulptura mogu tretirati ravnopravno pokazuju djela Zlatka Glamočaka. Ovaj umjetnik, koji je internacionalni ugled stekao prvenstveno skulptorskim ostvarenjima, predstavlja se kao izuzetan crtač. Dok je za većinu kipara crtež medij kojim se služe pri razradi neke ideje koju će otjelotvoriti u trodimenzionalni oblik Glamočak tretira crtež kao autonomnu disciplinu. U tim, upotrijebit ću sintagmu crtačkim slikama, ugledni autor artikuliše novu dimenziju svog umjetničkog izraza. Ta dimenzija se, prvenstveno, ogleda u vizualizaciji odnosno likovno estetskoj kvaliteti kojom se izražava bit Glamočakovog stvaralaštva.
Dinamične i bogato strukturirane crtačke kompozicije, najčešće zasićenih površina, spektakularni su prizori paklenskih scena stradanja i kazne. Mučne tenzije violentnih pokreta prikazanih likova stvaraju sliku opšteljudskog poraza, sliku svijeta u kojem, kako bi rekao Dante, “pati zlo sjeme Adamovo”. Glamočak u “Božanstvenoj komediji” često nalazi inspirativno izvorište. Ono što je strašnije od same smrti jest proces umiranja koji se odvija u surovom martiriju nijemih krikova, u bolovima deformiranih humanih ili animalnih korpusa. Ovakvom utisku pridonosi tehnika crtanja i karakteristični ikonografski elementi te njihova kompoziciona artikulacija. Preciznost linija u oblikovanju tijela izvedenih hemijskom olovkom, minuciozno šrafiranje kao i efektna upotreba crnog spreja daje oblicima takvu sugestivnost da prizore stradanja dovodi do paroksizma.
Autorova zavidna crtačka vještina; osim u licima i grimasama, vidljiva je posebno u prikazivanju šaka i stopala. Prsti znaju biti do te mjere u grču da se u nekim detaljima kompozicije njihova organska struktura gotovo pretvara u okamenjenu geometriziranu formu. Asketska primjena principa crno bijelih odnosa potencira sugestivnu vitalnost odnosno brutalnost prikazanog mnoštva.
Rafinirana razlika u karakteru crteža očituje se i u autorovoj promjeni tehnike. Zlatko Glamočak koristi osim svijetlih i smećkaste papire na kojima ugljenom ističe istrošenu epidermu i skeletnu substrukturu tijela čiju nemoćnu vitalnost bolno izražavaju sugestivne krupne oči s posljednjim bljeskom života.
Predmeti za mučenje, kojima se podvrgavaju akteri drame, krstovi, giljotina, kolčevi, kuke, konopi, čekići ekseri, tegovi… nisu samo ikonografski elementi paklenskog scenarija u kojem se i eros kažnjava sadističkim imaginarijem nego su i sredstva kojima se likovno dinamiziraju i “armiraju” masovni prizori u pokretu. Upravo je taj bjesomučni pokret ono što daje posebnost uznemirujućoj monumentalnoj groteski, tom sveopštem pokretu istorije stradanja ljudskog roda.
Sav prikazani personaž na Glamočakovim crtačkim slikama niveliran je patnjom, mukom i bolom. Žrtve su podjednako i biskupi i bludnice, vođe i puk. Čak je i Hrist na golgotskom krstu žrtva u tom sveopštem zemaljskom metežu. Nivelirani su i religije i društveni svjetonazori, diskretno, ali sasvim dovoljno, naznačeni prepoznatljivim simbolima i imenima lidera. Afirmirajući medij crteža i njegove izražajne mogućnosti jasnoćom snage ekspresivnog izraza Zlatko Glamočak istovremeno ostvaruje nadrealistički karakter svojih motiva. Ono što se doima košmarnim ritualima sadizma i mazohizma projicirano je iz tragičnog iskustva stvarnosti. Moguća misao na srednjovjekovnu infernalnu imaginaciju može biti u funkciji paradoksa da bi se jasnije i preciznije ukazalo na brutalnost savremenog pakla, na dezintegrisano jedinstvo današnjeg prividno cjelovitog svijeta.
U Glamočakovom pesimističkom konceptu egzistencije stoji čovjek kao neprikosnoveni kreator sopstvene istorije u kojoj se potvrđuje kao apsurdni poraženi pobjednik.
Tekst: Dimitrije Popović
Foto: Vladimir Marković
Be the first to comment