Poštovani posjetioci, objavljujemo studiju Luke I Milunovića “Crnogorski kinematografi 1908-1914”. Ova značajna studija govori o počecima kinematografije u Crnoj Gori i predstavlja vrijedno svjedočanstvo o razvoju ove oblasti umjetnosti kod nas. Tekst je preuzet iz časopisa za društvena pitanja, nauku i kulturu “Matica” br. 50. Izdavač časopisa je Matica crnogorska.
CRNOGORSKI KINEMATOGRAFI
1908-1914.
Pokretne slike ,,Dolazak voza“ koje su na javnoj predstavi prikazali autori, braća Luj i Ogist Limijer (Lummières Frères), u Parizu 28. decembra 1895. godine najavile su otvaranje vrata brojnih sala za kinematografske projekcije. Pod sam kraj 19. i tokom prvih decenija 20. stoljeća Evropa i Amerika ubrzano hitaju ka eri filma – novoj tehnici produkcije i umjetnosti. U razvoju filmske produkcije do Prvoga svjetskoga rata uočavaju se dvije faze: (1) na samom početku podražavanje pozorišta i literature (period ,,snimljenoga pozorišta“) te (2) nešto kasnije začeci i razvoj specifičnoga umjetničkoga izraza. Smatra se naime da je neđe do 1908. godine kamera snimala ne mijenjaući mjesto da bi se od tada postepeno stvarali principi filmske glume i produkcije.
Upravo te 1908. godine, kada počinje nastajati filmska umjetnost u pravom smislu riječi, na Cetinju je nabavljen aparat za prikazivanje filmova i počeo sa radom prvi stalni domaći kinematograf u Knjaževini Crnoj Gori. No, i prije početka rada prvoga stalnoga kinematografa na Cetinju, Crna Gora će imati dodira sa pokretnim slikama. Podatke o prvim kontaktima Crne Gore i Crngoraca sa pokretnim slikama pružio je javnosti profesor Ratko Đurović. Nepunu godinu dana poslije prikazivanja pomenutoga filma braće Limijer, već oktobra 1896. godine, filmska kamera bilježi dolazak knjaza Nikole I i njegove pratnje u Rim radi pośete svojoj ćerki Jeleni, upravo udatoj za italijanskoga prijestolonasljednika Viktora Emanuela. Tako su prvi Crnogorci ostali zabilježeni na filmskoj traci. Film o dočeku knjaza Nikole I prikazan je prvi put u januaru naredne godine. Profesor Đurović dalje navodi da su članovi dinastije Petrovića po prvi put posmatrali neku filmsku predstavu 1898. godine takođe u Italiji u kraljevom dvorcu u Napulju. Govoreći o prvim snimljenim filmskim materijalima i prikazivanjima filmova u Crnoj Gori profesor Ratko Đurović kaže: ,,U ljeto 1902.godine na Cetinju je prvu filmsku projekciju u Crnoj Gori dao bečki putujući bioskop ,Uranija‘, čiji je vlasnik bio Ferdinand Somođi. Tom prilikom snimljen je i prvi film uopšte o Crnoj Gori: “U Crnim Brdima, na crnogorskom knjaževskom dvoru” koji je prikazan u Beču 1. novembra iste godine.“
KOMPLETAN TEKST MOŽETE PROČITATI
AKO KLIKNETE NA POČETNU STRANU
