DA JE VJEČNA CRNA GORA
ISTORIJA
Ovih dana je iz štampe, u izdanju Crnogorskog kulturnog foruma Cetinje, (za izdavača Borislav Cimeša, urednik Sreten Vujović), izašla knjiga Obrada Obrenića, Da je vječna Crna Gora, istorija – moje viđenje.
Obrad Obrenić je rođen 28.juna 1927. u Ljutićima, Mataruge, Pljevlja. Radni vijek je proveo u JNA, odakle je penzionisan 1972.godine.
Od 2001. godine živi u SAD kod ćerke Jelene Obrenić MecWiliams, koja je doktorirala pravo i direktor je korporacije za osiguranje depozita SAD, na koje mjesto je postavio Donald Tramp 5.juna 2018. godine.
U svojoj uvodnoj riječi autor navodi:
Crna Gora je san i vječita čežnja svakog od nas koji smo je napustili, bilo voljno, bilo da smo na to primorani nekim razlozima. I, bilo da smo u tuđini uspjeli, ili nijesmo. Nju nosimo u srcu, njoj se vraćamo u mislima, nju sanjamo i o njoj maštamo i kada nam ide i kada nam ne ide. Ona je stožer naših života, naših snova, nadanja i očekivanja. Naše su oči vječito uprte u nju.
Njena priroda je očaravajuća, njena istorija zadivljujuća, i ko jednom zakorači u njih vežu ga magičnom snagom za sebe i drže vezanim dok postoji. A tek nas, koji smo rođeni u Crnoj Gori. Koliko god se od nje nalazili daleko, i koliko nam god bilo lijepo tamo gdje se nalazimo, želimo više od ičega da se Crnoj Gori kad – tad vratimo i predamo joj makar pepeo kostiju svojih.
Davno, još kao dječak, zakoračivši u njenu istoriju, do današnjih dana sam ostao zadivljen tom tragikom, tom dramom, tim heroizmom u vječitoj borbi za slobodom, kojim, kao da ni danas nema kraja. O crnogorskom viteštvu, bitkama, junačkim pogibijama, slavnim podvizima i pobjedama, a nada sve o žudnji za slobodom i pregnućem da se ta sloboda dokuči i sačuva, pričalo se i kazivalo, divilo i pjevalo kroz vjekove. I ne samo od strane njenih umnih sinova, već i od strane brojnih evrposkih vojskovođa, diplomata, putopisaca, pjesnika, slikara, novinara, filozova, putnika, uhoda i žbira…
Ni ja, iako u godinama, i iako mi to nije struka, i iako sam poodavno daleko fizički od Crne Gore, nijesam odolio potrebi da dam svoje lično viđenje te Istorije i iskažem njoj i narodu koji je stvarao svoje iskreno divljenje i poštovanje.
Osvrt na knjigu „Da je vječna Crna Gora – Istorija“, Obrada Obrenića, dao je Mijo Janjušević, publicista
Autor knjige – Da je vječna Crna Gora – Istorija, Obrad Obrenić, bez sumnje gaji i iskazuje svoju veliku ljubav prema Crnoj Gori. Tu ljubav prema domovini, kao da još više rasplamsava i razgorijeva dugogodišnje odsustvo i izbivanje iz nje. Obrad Obrenić, skoro 20 godina živi u SAD i povremeno posjećuje Srbiju i Crnu Goru.
Nema sumnje da je autor uložio ogroman trud u sakupljanje građe za svoju knjigu i da je potrošio dosta energije na njenom pisanju. Obrenić na vrlo pregledan način daje prikaz najranijeg perioda nastanka i stvaranja Crne Gore i njen dramatični hod kroz vjekove do današnjih dana, želeći da zadrži pažnju čitaoca na onim, i cjelinama i detaljima, koji se njemu čine zanimljivim i vrijednim te pažnje.
Znajući da su Crnogorci daroviti istoričari i da su o istoriji Crne Gore napisane od strane najvećih istorijskih autoriteta hiljade i hiljade stranica, Obrenić se odlučio da, koristeći se tom građom, opštim znanjem i ličnim iskustvom, da svoje lično viđenje istorije Crne Gore, koje će čitaoca provesti kroz tu ogromnu istorijsku prašumu zbijenih i zgusnutih istorijskih dogođanja i dešavanja, na najednostavnji način.
Autor, bira određena poglavlja, očigledno prema svom afinitetu, i uvodi čitaoca (bez pretenzija profesionalnog istoričara), u detalje za koje misli da bi ovome trebali i mogli biti zanimljivi, odnosno prosto mu ih sugeriše i nameće, što Obrenićevoj knjizi i kazivanju daje pečat ličnog, ali i svježeg životnog nesuvoparnog kazivanja. Moglo bi se reći da je to istorija u narativu.
Slijedeći hronologiju dogođaja, koristeći dostupne materijale i poštujući istorijske činjenice, autor je vrlo realno i ubjedljivo pružio sliku o odnosima dvorova – Petrovića i Karađorđevića, odnosno vladajućih dinastija Crne Gore i Srbije, između kojih se vodila zakulisna, a povremeno i otvorena bitka oko prestiža i preuzimanja vodeće uloge u srpstvu. Njegove simpatije su očigledno na strani crnogorskog suverena.
Autor se odlučuje da određenim poglavljima, događajima i ličnostima pokloni više pažnje nego drugima, pogotovo iz novije crnogorske istorije, biće, polazeći od toga da su oni vremenski bliži čitaocu. Oštrica njegove kritike je posebno usmjerena na period NOB, odnosno njenog Vrhovnog komandanta, vrlo smjelo mu spočitavajući brojne greške u rukovođenju tom borbom. Obrenić je i sam učestvovao u odbrani tekovina te borbe kao pripadnik JNA, u kojoj je proveo svoj radni vijek. Neki se neće složiti s njegovim ocjenama, ali autor ima pravo na svoje mišljenje i svoj sud, i to mu se mora poštovati. S obzirom da autor nije profesionalni istoričar, njegovo je pravo da istorijske činjenice sagledava i tumači na njemu razumljiv i prihvatljiv način. Koliko će se to svidjeti čitaocu, ostaje da se vidi.
Autor, takođe, vrlo smjelo tumači i događaje iz najnovije istorije i dešavanja na prostoru bivše Jugoslavije, koja su vezana za raspad zemlje i sticanje nezavisnosti CG. I u prikazu tih dešavanja, očigledno podržavajući nezavisnost CG, autor iznosi prilično smjele i oštre sudove o onima koji su pravo na samostalnost CG osporavali. No, i to je demokratija, što je autoru dobro poznato, s obzirom da posljednjih 20 godina živi u zemlji koja se posebno ponosi svojom demokratijom.
U prikazu istorijskih zbivanja koja autor obrađuje ima vrlo izuzetnih zapažanja i konstatacija autora koja bacaju svijetlo na te događaje iz sasvim drugog ugla, što sugeriše čitaocu da se istorija može i treba posmatrati i tumačiti i u kontekstu vremena u kojem su se ta događanja dešavala, ali da nekad treba i vremenska distanca da bi se jasnije i potpunije sagledali.
Autorovo viđenje istorije Crne Gore i interpretacija istorijske građe svjedoče da to ne moraju biti suvoparna nabrajanja istorijskih činjenica i iznošenje statistističkih brojki, kao što se mahom istorije pišu, već da ta kazivanja mogu biti svježa i životna, kazana zanimljivo, narodski, ali vrlo razumljivo i jasno.
U svom kazivanju Autor se odupro opasnosti da ga obilje podataka, odvuče u nepotrebno detaljisane, čime bi se izgubila osnovna nit i dinamika priče. Držao se bitne itorijske hronološke odrednice, upuštajući se u detalje kada su oni bili zanimljivi toliko da bi bilo šteta da ih ne učini dostupnim čitaocu. Takođe je izbjegao detaljisanje u dijelu koji se odnosi na novije vrijeme, odnosno poslijertatnu crnogorsku istoriju (nakon NOBA), koja je manje više poznata svima. U tom periodu smatrao je prelomnim period IB – a, kao i rezultate postignute u privrednom i društvenom razvoju CG. Nije se u tom periodu mnogo bavio crnogorskim kadrovima poimenično, jer su i to manje više poznate stvari.
Autor je iskoristio pravo da dostupne istorijske činjenice i istorijsku građu obradi i interpretira kao svoje lično viđenje i da o njima iznese i iskaže svoj lični sud, koji se ne mora podudarati sa sudovima zvanične, često režimske istorije. Naravno da na to ima pravo i to mu ne može biti zamjereno.
Knjiga Obrada Obrenića – Da je vječna Crna Gora – Istorija – moje viđenje, bez sumnje, može uspješno provesti, i manje i više informisanog, čitaoca kroz burnu i dinamičnu, krvavu i dramatičnu, ali i slavnu istoriju Crne Gore i pružiti mu o njoj prilično jasnu sliku iskazanu na zanimljiv način u narativu, sa obiljem fotografija i dr. podataka.
U svakom slučaju, slagali se sa nekim autorovim sudovima ili ne slagali, knjiga je vrlo intrigantna i zanimljiva i trebalo bi da nađe, baš zbog toga, put do čitaoca.
Be the first to comment