Miroljub Miro Orlandić je povjerenik Matice crnogorske u Makedoniji, jedan od osnivača i dugogodišnji predsjednik Zajednice Crnogoraca u toj republici, dugogodišnji istraživač kulta Svetog Vladimira i idejni tvorac projekta “Putevima Svetog Vladimira”. Za Radio Bar i Bar Info, povodom hiljadugodišnjice smrti dukljanskog kneza i državnosti Crne Gore, govorio je o značaju tih datuma, ličnosti i djelu Svetog Vladimira i saznanjima do kojih je došao tokom jedanaestogodišnjeg bavljenja ovom temom. Prenosimo njegovo kazivanje za pomenute medije.
“Kada sam krenuo u tu priču sa grupom volontera-entuzijasta, nijesmo imali saznanja koliko je taj kult utkan u narodu, koliko je Sveti Vladimir poštovan i od onih koji nijesu vjernici. Za nas je značajan, jer od njega počinje državnost Crne Gore, a rijetko koja država i narod se može pohvaliti da ima kontinuitet u državnosti cijeli milenijum. Pečat njegovog oca, arhonta Petra, koji se čuva u berlinskom Muzeju, dokazuje da je kneževina Crna Gora – Duklja postojala tačno prije 1000 godina”, kaže Miroljub Orlandić, koji je u Baru boravio povodom promocije Monografije, kapitalnog međudržavnog projekta, čiji je član redakcije, te izložbe “Sveti Vladimir Dukljanski”, kao jedan od četvorice autora. Monografija je premijerno predstavljena u Baru, postojbini dukljanskog kneza, 22. maja, na dan njegovog pogubljenja po starom kalendaru, kada je crnogorska publika mogla vidjeti i izložbu portreta Svetog Vladimira sakupljenih iz crkava nekoliko zemalja u kojima se njeguje njegov kult.
“Motivaciju za istraživanje, koje slobodno mogu nazvati misijom, dobio sam u Društvu crnogorsko-makedonskog prijateljstva u Skoplju, kada smo pravili viziju saradnje u oblasti kulture i afirmaciji dobrih odnosa. Za mene je bilo poražavajuće kada sam od poznatog makedonskog režisera Saška Milenkovskog, koji je u podgoričkom pozorištu režirao predstavu ‘Vladimir i Kosara’, dobio niz informacija o ovoj istorijskoj ličnosti i shvatio da on mnogo više zna o svemu tome. Kod mene je proradio crnogorski inat i krenuo sam u istraživanje, a podstakli su me dodatno turisti iz Poljske, Rusije, Francuske, koje sam sreo u mom rodnom selu Seoci, u Crmnici, i koji su se interesovali o ljubavi Vladimira i Kosare, i pitali me gdje im je grob. Na istraživačkom putu pomagao mi je i Dušan Ivanović koji je sve fotografisao. Kontaktirao sam i jednog Njemca koji je zaposlen u Muzeju u Berlinu, pokušavajući da saznam kako je pečat arhonta Petra stigao kod njih, jer su svi dokazi o našoj državnosti, osim pečata i sablje i ordenja, van Crne Gore”, istakao je Orlandić, i dodao da je “dobro što je pečat završio u Njemačkoj, jer oni su ga sačuvali, a kod nas bi ga već odavno neko prodao”.
“Dužnost je relevantnih institucija da taj pečat bude vraćen Crnoj Gori, jer je to prvi dokaz o našoj državnosti. Željeli smo da o ovim važnim datumima ostavimo i pisani trag, zato je došlo i do štampanja ove vrijedne Monografije, koja je rezultat višegodišnjih istraživanja naučnika i akademika iz Crne Gore, Albanije, Srbije, Bugarske, Makedonije, Rusije, Grčke. Ovo djelo prvi put na naučnoj osnovi daje potpunu sliku o državnosti i niko više neće moći da svojata Svetog Vladimira, jer on je ekumenski svetitelj koji pripada svima. Na kraju, on je živio i djelao mnogo prije raskola hrišćanstva. Zamjenik glavnog urednika Monografije je Baranin Ivan Jovović koji je dao izuzetan doprinos njenom stvaranju, takođe prof. dr Saša Cvetkovski iz Makedonije i svi ostali autori. Cvetkovski nas je uputio i gdje da idemo i tražimo dokaze o Svetom Vladimiru. Tako smo stigli i pronašli 87 portreta razasutih po raznim crkvama i manastirima u Crnoj Gori, Albaniji, Bugarskoj, Makedoniji, Rusiji, Svetoj Gori… Pretpostavlja se da je najstarija freska Svetog Vladimira u maloj crkvi, u selu kraj Elbasana, a naučnici tvrde da ispod toga postoji i stariji sloj freske. Profesor Cvetkovski potvrđuje da je njegov životopis nastao 1690. godine. U svakoj crkvi u Albaniji imamo portrete Svetog Vladimira, u Makedoniji, njegov kult rasprostranjen je i u Vojvodini, u Bugarskoj, u dijelu Grčke i u svakom manastiru na Svetoj Gori”, kaže Orlandić, koji je istakao da će izložbu, nakon Bara, vidjeti publika u još nekoliko crnogorskih gradova i zemljama regiona.
Isto kao što je kult Svetog Vladimira rasprostranjen u mnogim zemljama, kao i njegove ikone i portreti, isto tako i njegove mošti razasute se u nekoliko zemalja.
“Vojislavljevići su imali svog svetitelja u Vladimiru. Mlad je došao na čelo Duklje, bio je izuzetan duhovnik i vrlo je lijepo izgledao, o čemu možemo čitati u ‘Ljetopisu popa Dukljanina’. Njegove mošti prenesene su prvo u Drač, čiji je zaštitnik postao knez Vladimir, pa zatim u crkvu u Elbasanu, gdje su ostale duže od 600 godina. Tamo je bio ćivot koji su monasi čuvali i danju i noću. Kasnije, njegove mošti prebačene su u centralnu pravoslavnu crkvu u Tirani, gdje se čuvaju i danas, a njegova glava u manastiru na Svetoj Gori. To smo i provjerili, grupa od četvorice Crnogoraca i četvorice Makedonaca, sastavljena od istoričara umjetnosti, akademika, naučnika. Izuzetno smo dočekani, čak smo dobili i blagoslov igumana da sve fotografišemo. Uvjerili smo se da je glava Svetog Vladimira u bugarskom manastiru Zograf, na Svetoj Gori, ali se ne zna kako je ona stigla tamo. Mošti imamo i u manastirima u Makedoniji, Ohridu, ali se krije gdje tačno, jer se čuvari plaše krađe”, kaže Orlandić, koji ističe da liturgiji svakog 3. juna kada se mošti iz Tirane donose u Elbasan, prisustvuje 3000-5000 vjernika.
