Mr Dijana Tiganj – Pjesnik između života i smrti, zore i mraka

Recenzija knjige Nataše Žurić – ,,Aurorina zalud“

          U svojoj pjesmi ,,Sudbina pesnika” Branko Miljković ističe da ,,svet se deli na one koji su zapevali i one koji su ostali robovi” upućujući na to da je poezija način spoznaje slobode, istine i svijeta. Čitajući novu zbirku poezije pjesnikinje Nataše Žurić dolazi se do činjenice da je u poeziji skrivena suština života, smrti i ljubavi, odnosno da poezija postaje istinska filozofija traganja ljudskog bića i slobode duha.

          Zbirkom poezije ,,Aurorina zalud” Nataša svoj pjesnički izraz obogaćuje usavršavajući do kraja svoj glas  koji se u njenoj ranijoj poeziji javljao u naznakama. Iskočivši iz sigurnosti svog dosadašnjeg pjesničkog stvaralaštva tragajući za novim formama, temama, dubljim i skrivenim nitima pjesničke inspiracije, luta kroz ,,šume simbola”,  kako davno reče Bodler, i stvara novu poeziju bogate metaforike, složenog pjesničkog izraza i nekonvencionalne upotrebe jezika.

          Već sama naslovna sintagma upućuje na novinu u književnom opusu Nataše Žurić. Aurora – boginja jutra, zore, svitanja i svjetlosti, najava novog dana, rađanja nade s jedne strane, a zalud s druge kao uzaludnost nadanja, očekivanja i vjerovanja. U tom kontrastu između nade i uzaludnosti, svitanja i pomračenja, života i smrti, rađaju se pjesme ove zbirke i neka nova pjesnikinja Nataša Žurić.

          U zbirci tematski raznolikoj, strukturno izdijeljenjoj na nekoliko manjih ciklusa, nižu se pjesme nevezanog, slobodnog stiha, bez rime i versifikacijskih ograničenja i one strofične, ograničene parnom ili ukrštenom rimom. Interpukcija je uglavnom uvedena u minus postupak, a onda kada je prisutna u službi je naglašavanja i produbljivanja značenja stiha. Inovativnost se, pored tematike i samog izraza, uočava i u formi, pa često u pjesmama se primjećuje naglašavanje određenih glasova koji su u funkciji stiha. Na početku čitaoca dočekuje snažna, hermetična poezija, uglavnom refleksivnog karaktera, koja je tu ga začudi i da iznevjeri horizont očekivanja, dok se taj osječaj ublažava pri kraju zbirke kada se nižu pjesme ljubavne i porodične tematike.

          Pjesničke slike koje se javljaju u pjesmama obogaćene su stilskim figurama i simbolima, te svaka prikazana predmetnost produbljuje, svoje značenje, a mnoštvo religijskih i antičkih motivi dodatno usložnjavaju njihovu semantiku i metatekstualno ih povezuju sa mitološkim i biblijskim tekstovima. Motivi traganja, života, smrti, žrtvovanja, čekanja posredstvom magije pjesničkog jezika postaju fragmenti umjetnosti i vječnosti. Vješte metafore upotrijebljene u kratkimim pjesmama prerastaju u alegorijske slike (pjesme ,,Kost”, ,,Dah”, ,,Obmana”, ,,Đetinjstvo”, ,,Ljubav” i druge). Ono što je nagovijestila naslovom zbirke, a koji je interpretativni ključ za razumijevanje pjesama, iskoristiće kasnije u pjesmi ,,Grobovnik I”  i u oponiranju jutra i groblja gradi filozofiju života: ,,Jutra su mi najljepša na groblju/Najdublje tajne svijeta /Počivaju /Pod tim uzdahom /Između kosmosa i zemljane tišine”. Antiteza dominira i u drugim pjesmama, pa se javljaju veličanstveni stihovi poput: ,, Lica u naličju/Rađanja u smrti/Ptica zapjeva ispod salomljenog krila”.

Stih jedne pjesme i naslov jednog od ciklusa glasi ,,Lakše je biti čovjek nego pjesnik”. Ova poetsko-filozofska  misao upućuje na ulogu pjesnika kao genija koji vidi više, osjeća dublje i živi sa prokletstvom koju ta uloga nosi. U jednoj od pjesama pjesnikinja kaže: ,,Teško je/Koračati zemljom/A biti sputan/Biti zagušen/Porivom neznanja/Porivom pitanja bez odgovora/Traganjem postanka”. 

Spajajući nespojivo, poput avagardnih umjetnika, Nataša u zbirci pokazuje ,,smišljeno obesmišljavanje trajanja”  i zaključuje  da ,,ne postoje vječite smrti kao što ne postoje vječite ljubavi. Sve je zalud”. No, pored dominacije mračnih tonova, motiva smrti i groblja, zbirka nema prizvuk pesimizma, već pomirljivosti. U tom mraku cilj je traganje, a pjesnik se u tom traganju i u smrti  rađa: ,,Slast je u traganju/U spoznaji/Rodićeš se u salvi/Mojih umiranja /Čekaćeš/Da se rodim/Kroz pjesmu” (,,Poezija i ja…u zamci”).

          Poezija u zbirci ,,Aurorina zalud”, iako tematski raznolika, nosi vanvremenske dileme čovjeka, umjetnika koji traži esenciju života između rađanja, smrti i pukog bivstvovanja na zemlji. Na kraju, može se zaključiti da u svom pjesničkom nadahnuću koji kida lance očekivanog, skrenuvši sa utabanih staza svoje ranije poezije, na odoru Bogova, kako i sama reče u jednoj pjesmi, rodila se nova pjesnikinja Nataša Žurić.

O AUTORKI

 NATAŠA ŽURIĆ je član književnog kluba  Grlica i književnog kluba Stihom govorim, Udruženja crnogorski knjizevnika i prevodilaca, spoljni je saradnik Lider mont media, član redakcije književnog časopisa Trag. Piše poeziju i prozu.  Njena poezija, priče i eseji našli su mjesto u zbornicima, časopisima i na portalima: Grlica, Odzivi, Novine sjevera, Montenegrina, Avlija, Ženski glas, Mojkovačke novine, Danas, Espona, Komuna, Identitet, Akademija art iz Hrvatske,  kao i u mnogim međunarodnim zbirkama poezije.

Jedna je od autora  Poetika u djelu Blaža Šćepanovića, kao i učesnik okruglog stola o životu i djelu Blaža Šćepanovića.

Zastupljena je kao romanopisac, u Monografiji Minervinim tragom,  autorke  prof. Sofije Kalezić, Antoligiji Crnogorske poetese, koju  je sabrao Bogić Rakočević, književnik i publicista.

Učesnica je mnogih književnih skupova, kako u zemlji tako i u regionu. Između ostalih,  gost pisac u Rijeci povodom dana nezavisnosti Crne Gore, zatim, Vidakovićevi dani kulture Rudo, veče posvećeno djelu Vita Nikolića, Radovana Zogovića, Književni susreti  ,,Muharem Abdagić “ u Sjenici, autorsko književno veče  Staklenac i Banski dvori  u Banja Luci.

Njena poezija je prevođena na sedam  jezika. Autorka je zbirki poezije: Haljina od leda, Led i oganj, Ognjena zamka i Koštac pod sidrom,  romana:  Vječnost u plamenu sna i Isječak kruga; zbirke kratke priče  Pupčanik i zbirke poezije za djecu Kornjačina slava.