Nastavljamo sa predstavljanjem knjiga dr Radomira R. Milovića iz dijela njegovog naučnog opusa prikazanog kroz “POSEBNA IZDANJA”. Jedanaesta knjiga je KRŠ U TOPONIMIJI I HIDRONIMIJI BANJANA – Podgorica, 2019.
Ako kliknete na link POSEBNA IZDANJA možete pogledati koje su knjige do sad predstavljene.
SADRŽAJ
P R E D G O V O R
Onomastika Banjana je, do sada, vrlo malo ili nikako razmatrana. Bili su to segmenti antropogeografskih i etnografskih radova, koji su monografski, ili pak, u bratstveničko- seoskim rodoslovima i ljetopisima predstavljali Banjane i činili dio njihove onomastičke slike. Valja istaći napor banjskih entuzijasta, koji su u okviru programa CANU 1974, za projekat „Toponomastički rječnik Crne Gore” dali mnogo primjera sa osnovnim podacima o toponimiji Banjana (Gojko Kilibarda, Živko Đurković, Branko Koprivica, Nikola Matović). (Ostojić Svetozar, Onomastika istraživanja u Crnoj Gori „Durmitorski zbornik na izvoru Vukova jezika” 1, Titograd, 1991).
Naravno ovo je nastavak ranijeg onomastikona Banjana koji je, najčešće, periferno nalazio mjesto u radovima o Banjanima. Valja istaći sve one koji su se pišući o Banjanima doticali i njihove onomastike. To su: S. Tomić. F. Sarić, M. Mićović, ali i bratstvenički seoski hroničari pojedinih sela i bratstava.
Možemo se, svakako, dotaći i antroponimsko-toponimskih podataka koje nam nude dubrovački, turski, mletački i crnogorski izvori: Svi oni su kao dio istorijske onomastike Banjana značajan segment u domenu istorijske i tradicionalne prošlosti kraja.
Plemensko-geografski entitet Banjana okupljao je u dijahronoj i sinhronoj analitici imenoslov kraja i ovo, svakako, nije bilo lako staviti u jednu cjelinu onomastičke percepcije. Zato smo se opredijelili, podstaknuti radovima i ličnim podsticajima uglednih crnogorskih onomastičara, da se okrenemo banjskoj onomastici, crpeći izvore za dijahronu i sinhronu analitiku ove značajne leksikografske discipline. Ođe su značajnu ulogu odigrali radovi onomastičara Vukića Pulevića i Radojke Cicmil – Remetić, ali i drugih (Pulević V. i Samardžić N. 2003. Pulević V. 2012, Remetić – Cicmil R. 2010).
Treba, svakako, istaći sve segmente analitičke građe iz bogate arheografi je koja dotiče Banjane, koji su objavljeni, ili pak, još nijesu. Tu su bilješke dobronamjernih antropogeografa i etnografa našeg kraja, koje nose onomastičke poruke.
Bogata, još sačuvana leksika Banjana, iz oblasti onomastike, istorijska antroponimija i toponimija vezana za ovaj prostor, iskazana kroz epigrafske pomene i arhivsku građu, istoriografski memoarski onomastikon razmeđa XIX i XX vijeka i savremena analitika, bili su dovoljan razlog da se okrenemo onomastici Banjana u dijahronom i sinhronom segmentu analitike ove discipline.
Rezultat ovakvog opredijeljenja je i ovaj rad koji je dio banjske toponomastike koja etimološki i semantički daje uticaj krša, kao osnovnog geografsko – morfološkog činioca, u motivacijama imenovanja geografskih realija na terenu.
On je nastavak naše dosadašnje zainteresovanosti za onomastiku Banjana. Ona je našla mjesta u našim knjigama „Sage o Banjanima”, (2014) i „Milovići iz Banjana”, (2015), „Zavičajni onomastikon”, (2015), „Zavičajne starine”, (2016), „Fitonimi i zoonimi u toponimiji Banjana i „Oputne Rudine”, (koautorstvo), (2017), „Rudine i Banjani”, (koautorstvo), (2017), „Istorijska onomastika Banjana”, (2017), „Piva i Banjani”, (2018).
Neđe lokalno a neđe globalno doticani onomastički elementi od Velimske vale, autorovog zavičaja, do širih banjskih prostora su po našem shvatanju uvod u prikaz banjskog onomastikona u dijahronom i sinhronom opsegu. Smatramo da će i ovaj rukopis dati doprinos sagledavanju banjske onomastike od prvih epigrafskih i arhivskih spomenika do savremenih antroponimskih i toponimskih imenovanja Banjana.
RECENZIJA
Dr Radomir Ristov Milović:
KRŠ U TOPONIMIJl I HIDRONIMIJI BANJANA
Nikšić 2019.
Sa velikom radošću i posebnim zadovoljstvom sam se prihvatio obaveze da sa nekoliko rečenica propratim i recenziram objavljivanje studije autora dr Radomira Ristovog Milovića: „Krš u toponimiji i hidronimiji Banjana”. Dr Milović je stvorio zamašno naučno djelo sadržano u deset knjiga i oko 200 bibliografisanih naučnih, naučno-istraživačkih, stručnih i publicističkih priloga. Monografija „Krš u toponimiji i hidronimiji Banjana“ je nastavak dosadašnje zainteresovanosti za onomastiku Banjana i dosada je našla mjesta u knjigama „Sage o Banjanima”, (2014) i „Milovići iz Banjana”, (2015), „Zavičajni onomastikon”, (2015), „Zavičajne starine”, (2016), „Fitonimi i zoonimi u toponimiji Banjana” i „Oputne Rudine”, (koautorstvo), (2017), “Rudine i Banjani”, (koautorstvo), (2017), „Istorijska onomastika Banjana”, (2017), „Piva i Banjani”, (2018). U autorovim knjigama je, prije svega, izražena autorova široka intelektualna radoznalost i zavidna erudicija. Onomastika Banjana je, do sada, vrlo malo ili nikako razmatrana. Bili su to segmenti antropogeografskih i etnografskih radova, koji su monografski ili pak u bratstveničkoseoskim rodoslovima i ljetopisima predstavljali Banjane i činili dio njihove onomastičke slike. Valja istaći napor banjskih entuzijasta koji su u okviru programa CANU 1974. za projekat „Toponomastički rječnik Crne Gore“ dali mnogo primjera sa osnovnim podacima o toponimiji Banjana (Gojko Kilibarda, Živko Đurković, Branko Koprivica, Nikola Matović). Naravno ovo je nastavak ranijeg onomastikona Banjana, koji je najčešće perifemo nalazio mjesto u radovima o Banjanima.
Monografija „Krš u toponimiji i hidronimiji Banjana“ autora dr Milovića napisana je na 140 strana, struktuiranih u 45 djelova, onako kako autor nalazi za svrsishodno. Navodimo bitne elemente strukture monografi je: l. Čovjek u karstu (krš) u Banjana 2. Priroda u toponimiji krša Banjana 3. Kulturno-istorijsko nasleđe u svijetlu toponomastike krša Banjana 4. Semantički aspekati toponimije krša Banjana 6. Augmentivi i demininutivi izvedeni od topografskih termina 7. Korišćenje toponomastičkih sintagmi 8. Popis Toponima hidronima 9. Analiza popisa i osvrt na popise mikrotoponima i hidronima kraša Banjana 10. Kraška toponimija Banjana prema okolnom prostoru 11. Glasovi Ś i Ź u toponimiji Banjana 12. Na tragu odabrane toponimije, nekoliko „kraških toponima“ s prostora Baniana koje prepoznajemo u arheologiji, predanjima i istorijskim izvorima 13. Pregled mikrotoponimije Zaljute (Ljuti) 14. Tragovima kraške toponimije 15. Tragom prepoznatljivih oronima krša iz grupe geografsko-topografskih termina 16. Do i dolina u toponomastici krša 17. Krš u Kraškoj toponimiji 18. Označavanje reljefnih oblika krša do toponomastike – Biseri kraške toponimije od reljefne fenenomenolgije do čudnih metafora 19. Nekoliko primjera iz narodne kraške terminologije s prostora Banjana 20. Nekoliko prepoznatljivih primjera iz geografsko-topografske terminologije u svijetlu toponomastike Banjana 21. Prefi ksi kao bitne odrednice kod horizontalno – vertikalnog pozicioniranja geografskih realija u kršu 22. Najčešće metafore u toponimiji krša 23. Vizuelna toponomastika nekoliko banjskih kraških oronima prema starobalkanskoj leksici 24. Murgule Starobalkanski latiniteti od Banjana do Pivske Planine 25. Oronimi sa određenim članovima baziranim na pridjevima baljast, lisast i prutast 26. Čovjek i krš u svijetlu toponomastike, Kulturni toponimi, Covjek u toponimiji Banjana 27. Anatropogeni uticaj na na reljef krša i njegovu toponimiju 28. Toponimija na starim putevima u kršu 29. Vrt u mikrotoponimiji krša 30. Banjske međe i zgrade 31. Toponomastičke refl eksije 32. Hidronimija krša Banjana, Bezvodni kamenjar Banjana 33. „Bezvodica” – Pratilac širokog prostora krša 34. Na tragu onomastičkih motivacija 35. Hidronimija Banjana od hidrografskih objekata do mikrotoponimije 36. Tragom prepoznatljivih hidronima 37. Banjske vode u predanjima, epskim pjesmama, istorijskim izvorima i memuarsko putopisnim radovima 38. Obrisi istorijske hidronimije 39. Granična hidronimija 40. Kamenice – Prepoznatljivi hidronimi krša 41. Cistetne za vodu – Zadužbine 42. Vladičina voda u topnimiji Velimlja 43. Vode Banjana u putopisima Kurta Haserta 44. Riječ na kraju.
Krš, svojim specifičnošću već preko stotinu pedeset godina predstavlja poseban naučni problem u cijelom svijetu. Za reljef Crne Gore izrazitije je nego za ma koji drugi kraj na svijetu vezan pojam krš (kameniti kraj). Pošto je u biti nauke da ne trpi nejasnoće i nepreciznosti, trebalo bi ispravno, uvijek jednoznačno pojmovno, a ne samo jezički, odrediti pojam „karst”. Za isti pojam, upotrebljava se termin karst i kras. Pod pojmom krš podrazumijeva se skup oblika reljefa i karakterističnih pojava poniranjem voda u karbonantnim stijenama. Karbonantne stijene su: krečnjak sa više od 50% kalcijum karbonata – CaCO3, dolomite – CaMg (CO3), ispod 50% kalcijum karbonata, kreda (sitnozrni krečnjak sa primjesama gline, kremena i dr. ), bigar (šupljikavi krečnjak nastao taloženjem iz tvrdih voda, koje sadrže kalcijumov bikarbonat) i mnogi oblici prelaznih tipova. Naime, pod kršom se podrazumjeva, kompleks specifičnih oblika reljefa i hidroloških pojava u krečnjačkim terenima. Rastvaranjem kalcijum karbonata voda stvara karakteristične oblike reljefa: površinske (škrape, rupe, dolovi, uvale, polja) i podzemne (jame i pećine). Bitna odlika karsta leži u njegovoj hidrološkoj protivurječnosti: velika bezvodnost na površini, a obilje vode u unutrašnjosti karstne mase. Voda koja se izluči u vidu padavina brzo ponire u mnogobrojne pukotine i njima podzemno otiče obrazujući čitave ponorske rijeke. Na mjestima gdje topografska površina presijeca pukotine kojima se podzemne vode kreću, javljaju se izvori koji se nazivaju vrelima. Erozija pričinjava najveće materijalne gubitke odnošenjem rastresitog površinskog sloja – produktivnog karsta, koji se obrazuje u toku više vijekova pa i hiljada godina, a nastane djelimično posle intenzivnije kiše. Razlike kod intenziteta erozije postoje, kao posljedica različitog sklopa fi ziogenih i antropogenih faktora. Kras kao globalni geografsko-morfološki entitet ušao je na razne načine u geografi ju, hidrogeologiju, etnologiju, lingvistiku, onomastiku i kulturno istorijsko nasljeđe Banjana. Autor je posvetio izuzetnu pažnju tipovima karsta kroz pojmove, i to u stilu vrsnog poznavaoca materije – geologa, iako mu je geologija samo bliska disciplina kroz životno iskustvo.
Za Crnu Goru krš nije samo opšti geografski i geološki pojam surovog kamenitog pejzaža i oskudnih uslova života, već istinski simbol sudbine crnogorskog naroda. Vertikalna i horizontalna razuđenost kraškog terena čini velike smetnje čovjeku za obavijanje aktivnosti na terenu. Na vertikalnom profi le krša sretaju se strme, često slabo prohodne reljefne prepreke: kose, grede, valovi, klanci. Otežano je kretanje, ponekad i moguće samo za mještane, znanim stazama. Horizontalna raspoređenost je velika, udaljenost djelova tla je prividno povećana neprohodnošću terena. Na ovom živopisnom terenu često čekaju: dolovi, bori i boričine, narodski rečeno „džose”, ili prosto „tvrđa”. Ovo su svakako banjski izrazi za neprehodan ili slabo prohodan teren, a mogu se čuti i na širokom prostom krša. Rijetki stari putevi – „džade” u prošlosti trasirani su bolje prohodnim prostorima, a „tvrđa” je ostajala „tvrđa” kako konstatuje autor. Otežano privređivanje je pratilac bilo kakvih ekonomskih aktivnosti. Podjednako kada se radi o poljoprivredi ili stočarstvu. I jedna i druga djelatnost je vezana za vodosnabdijevanje, koje je u kršu veliki problem. Voda je uslov života i opstanka, ali nekad materijalna dobra stradaju od poplava od previše vode. Otežano je građenje bilo kakvih objekata. Prilazi su nepodesni, a građevinskog materijala, osim kamena, uvijek nedostaje. Problem se prevazilazi u novije vrijeme s novim materijalima i tehnikama. Nesreće u kršu su česte tokom kretanja čovjeka kraškim terenom. Tu su opasnosti od povreda, lomova, pada u jame i provalije, ujeda zmija. Banjski krš je u odnosu na druge krajeve Zaravni dubokog krša, kako konstatuje autor, vjerovatno, pristupačniji i prohodniji, bar kada je u pitanju vertikalna razuđenost. Prati ga i neobična epska sintagma: „Ravni Banjani”. Mnoge ljudske aktivnosti na planu zemljoradnje i uzgoja stoke ostavile su tragove u lokalnom toponomastikonu. Sretaju se širom kraških zaravni mnoge klačine, lisničišta, kotari, a najčešće vrti i doline. Ovi nazivi iz semantičke grupe tzv. „kulturnih” toponima, vrlo čvrsto su se locirali u toponimiju krša Banjana. Specifičnosti života na kršu, osim različitih antropogenih, etnografskih, demografskih i društvenih obilježja, nijesu zaobišle ni oblast onomastike. Priroda kraškog reljefa i život banjskog čovjeka u kršu vjekovima su proizvodili specifičan toponomastikon, bazirajući ga na svim semantičkim skupinama.
Autor konstatuje da prostor Banjana, geografske oblasti koja je odavno omeđena kao plemenski entitet, čini kompaktnu cjelinu. Prema savremenim geografskim podjelama Crne Gore, Banjani čine dio Zaravni dubokog krša, i smješteni su na njenom sjeverozapadnom dijelu. Kraška reljefna morfologija i svi ostali prirodni faktori na ovom i širem prostoru, stvorile su posebne životne okolnosti i kroz različite vidove napravili široku lepezu specifičnih uticaja koji karakterišu život na kršu. Raskošna reljefna morfologija krša, produkovala je semantičku grupu geografsko-topografskih termina, dajići im nekad širi, a nekad lokalni naziv. Ovi geografsko-topografski termini čine u najvećem broju apelative banjskih „kraških toponima”, što se može vidjeti iz konkretnih toponimskih popisa.
Monografija sadrži dio objašnjenja toponimije i hidro nimije Banjana, koji ovu leksikografsku disciplinu ve žu za semantičke grupe, koje u etimološkoj osnovi imaju „kras” ili krš, govori koliko je krševita morfologija banjskog reljefa uticala u motivacijama imenovanja pojedinih lokaliteta geografske i hidrografske vrste, uz uvažavanje svih semantičkih polivalentnosti, koje su prisutne, kao geografska realnost, i te kako, utkan u banjskom onomastikonu, kao i u širem prostoru Crnogorsko-hercegovačkog krša. Hidronimija krša napravila je vrlo prepoznatljivu semantičku grupu iz koje se sagledavaju mnoge specifičnosti krša. I ova grupa zajedno sa grupom geografsko-topografskih termina krša u cjelosti pokriva uticaj prirode na toponomastikon banjskog krševitog kraja. Pored prirodnih uticaja, specifičnosti teškog života u kršu generisale su posebnu semantiku, koja se može izdvojiti iz tzv. „kulturnih termina” – tj. onih koji su nastali čovjekovim djelovanjem u dijahronoj ravni. U ovaj toponomastički korpus krša ugrađeni su kulturno-istorijski spomenici i drugi elementi materijalne i duhovne kulture, koje je generisao život u kršu. U imenoslovima banjske kraške toponomastike naći će se i poneka toponomastička metafora prilagođena kraškoj reljefnoj morfologiji. Semantičke podskupine „krševitog onomastikona” Banjana, izdvojene iz širih semantičkih grupa, karakteristične i primjenljive za bilo koji geografski areal, uz sva neminovna semantička preplitanja čine osnovu imenoslova banjske toponimije krša. Toponimi često svojom strukturom određuju i mjesto objekta prema nekom drugom, po pravilu značajnijem toponimu. Predmetak: pod, pri, za, nad, kazuje đe je toponim u odnosu na brdo, ljut, glavicu, pa se dobija: Podljut, Prigradina, Zaljuta, Nadgora itd. Uvažavajući prije svega, geografsko-topografske termine u toponimiji krša Banjana, ali i druge semantičke grupe, napravio je autor na osnovu literamih podataka, topografskih karata i podataka dobijenih od ljudi ovog kraja. Autor je dao osvrt na toponomastički prikaz prema okolnom prostom. Komparacija banjske krševite toponimije /hidronimije sa širokim oktuženjem koje obuhvata djelove Istočne Hercegovine: (Zupci, Korjenići, Rudine, Dabar, Ljubomir) i krajeve dijela Crne Gore (Katunska nahija, Piperi, Bratonožići, Pješivci), pokazuju ogromnu sličnost. Skoro su identični i geografsko-topografski nazivi, koji kao apelativi ulaze u tvorenje toponima na ovom širokom prostoru krša.
Poseban dio monografije posvećen je životu čovjeka u kršu i značaju ljudskog stvaralaštva u toponimiji i hidronimiji kraja. Značajno mjesto su našli kulturno-istorijski spomenici kraja, sazdani u kršu i njihov obris u toponiomastici. Date su osnovne geografske i hidrografske odlike banjskih voda sa osvrtom na sve oblike voda u kršu i uticajima koje ova hidrologija ima na život ljudi ovih prostora. Hidrološke prilike i reljef tla su ovaj kraj učinili bezvodnim, bez žive vode i vodotoka. Zbog ovoga je čitava hidronimija prilagođena ovakvoj situaciji. Umjesto izvora, potoka, rjeka i jezera i drugih oblika površinskih oticanja vode ovdje susrijećemo: lokve, kamenice, ublove sa svim izvedenim oblicima, gustijerne i prosto – vode. Svi ovi hidrografski objekti u kršu, od hidronima prelaze u toponim ili mikrotoponim. Hidronimija je sagledana u svim segmentima od hidrografskih objekata do hidronimije i toponimije. U cilju što boljeg predstavljanja banjskih hidronima, autor traga za prepoznatljivim hidronimima koji se javljaju u istorijskoj hidronimiji Banjana kroz istorijske izvore, memoarsko – putopisne radove i epsku poeziju.
Teško je na ovom podneblju naći bilo koji ostatak matrijalne kulture, a da nije sazdan od kamena i da ne čini odraz čovjekovog stvaralaštva u kršu. Veliko arheološko nalazište – Crvena Stijena, govori da je pećinska potkopina na rubu lijeve obale Trebišnjice, bila utočište ljudi dalekog palelolita. Tragovi života u višemilenijumskom periodu ostali su u kamen. Jednostavna etimologija ovog znamenitog oronima, nudi u dvočlanoj sintagmi apelativ – Stijena. Iako geografski – topografski termin – stijena nije uobičajen u banjskoj toponomastičkoj leksici, već greda, ipak je u pitanju geografsko-topografski termini oblasti kraške toponomastike. Bilo bi interesantno ispitati da li je apelativ stijena od kada nastaje naziv ovog čuvenog nalazišta , kada je stijena zamijenila gredu, ili je ovaj oronim od uvijek zvan Crvena Stijena. Sva onomastička priča je vezana za kamene gomile i krš. Za razliku od gradina, đe se toponimi ne mogu uvijek potvrdti prisustvom ostataka gradinskih objekata, svaka gomila je i toponim i kulturno – istorijski spomenik (grob, nekropola). Svojevrsni, specifični i dobro uočljivi objekti prirode – gomile su vezane za prostor krša bogat kamenom i upotpunjuju krašku toponomastiku Banjana na svojevrstan način. Može se reći, da njedna vrsta ostatka materijalne kulture na kršu, nije sazdala obimniju toponomastičku matricu od ilirskih grobnih gomila – tumula.
U Monografiji su svakako prisutne i „toponimastičke metafore” stvorene čovjekovim simbiozama sa kršom. Problemi samantičke polivalentnosti i ovdje su došli do izražaja, kao i na mnogim drugim mjestima. Ogroman broj toponima iskazan je kroz onomastčke (toponimske) sintagme. One su uglavnom dvočlane. Jedan član je osnovna ili apelativna imenica koja ima upravnu funkciju a drugi je odredbena imenica ili pridjev. U najvećem broju toponimijskih sintagmi, u Banjanima, a i šire, prvo je zastupljena odredbena imenica ili pridjev (ktetik), poslije toga apelativ: Markov do, Marića doline. Tako je napravljen ogroman broj toponima (oronima) i hidronima: Marića dolovi, Marića razdolje, Marića lokva, Bećirovi doli, Ivanova osoje, Mijakovo kućište, Dučića polje, Popova dolina, Stankov do, Reljeva dolina, itd. Riječ je o kleticima. Odredbeni član u sintagmi je, uglavnom, pridjev prisvojnog (posesivnog) karaktera: Marića, Dučića, itd. Najveći broj toponima koji imaju ovakvu strukturu sa posesivom, uglavnom, se odnosi na stare porodice ili nepoznata lica iz prošlosti, tako da je u ogromnom broju dvočlanih sintagmi odredbeni član antroponimijske prirode: Marići, Dučići, Mijak, Stanko, Raič, Matija, itd. Dakle, od ukupnog broja uzetih toponima i hidronima Banjana, oko 40% se odnose na one koji se vežu za krš. Ipak, ovo je značajan podatak, s obzirom na ulogu krša u životu čovjeka ovog prostora.
Riječju, knjiga plijeni minucioznim analizama ogromne građe i činjenica, obiljem odabranih primjera, ljepotom stila i jezika. Naša obaviještenost raste sa stranice na stranicu, kroz cijelo djelo, do samog kraja. Naime, monografi ja je podjednako prijatna za čitanje i kada autor kritički sagledava karst-krš, jer u svemu je odmjeren i umjeren. Monografija ubjedljivo otkriva rijetko uspjeli spoj – izvora, obogaćenom slojevitošću analize trezvenošću i nepristrašnoću opšteg suda, preciznošću iskaza, kulturom povezivanja činjenica i odlične istorijske i geografske dokumentacije. Njen poseban značaj je u tome što ona dolazi u vrijeme kada se u Crnoj Gori čine napori da se ovoj problematici prilazi na stručan, naučan i kreativan način.
Za ovo recenziranje, želim i mislim da mogu uz punu naučnu odgovornost i savjest da istaknem samo tri kvalifi kacije ove monografi je koje uz najstrožiju kritičku ocjenu ne mogu doći u pitanje:
Prvo, opštedruštvena aktuelnost sa stanovišta upoznavanja složenih promjena u kršu. Ova i njoj slične monografi je, u mjeri koliko ih umješno učinimo više poznatim i dostupnim stručnoj i široj javnosti, mogu valjano doprinijeti trajnim društvenim ciljevima.
Drugo, monografija ima širu, trajniju informativnu vrijednost. Ovakva djela se dugo stvaraju. Autor Dr Milović je prezentovao savremene podatke i trendove u karstologiji i toponimiji.
Treće, posebna karakteristika i vrijednost monografi je Krš u toponimiji i hidronimiji Banjana jesu stil i način obrade. Pisano je naučno, stručno ali i popularno lako čitljivo, privlačno i zanimljivo. Svi na jednom mjestu mogu naći svojevrsni presjek stanja i valjane poglede saznanja i promatranja složenih procesa.
Sa ovom Monografijom, predstavio nam se Dr Rašo Milović kao učen, uman, najsloženijim razmišljanjima vičan autor, pa je pisac ovih redova preporučuje za objavljivanje i čitanje.
Nikšić, 24.2.2019. godine
Recenzent:
Prof. dr Miroslav Doderović
Be the first to comment