Podgorica, 11. maj 2023.
– Književnim promocijama Milana Ružića i Mata Uljarevića zaokružen je program trećeg dana sajma. Poznati i veoma čitani autor iz Srbije, Milan Ružić, najprije je promovisao svoju zbirku kratke proze Pun kofer priča, u izdanju Lagune. Moderator je bio Želidrag Nikčević.
Ružić je pisac i kolumnista koji privlaći sve veću pažnju čitalačke publike. Rođen je u Čačku. Osnovne i master studije završio na Filološkom fakultetu u Beogradu na katedri za opštu lingvistiku. Autor je knjiga Nekad, neko, negde, Naše su samo reči i Narod za izdavanje. Za njegovu najnoviju knjigu Kofer pun priča kritika
kaže da je forenzička je slika našeg vremena kojom želi da stane u odbranu osnovnih vrijednosti našeg postojanja.
Mislim da je moral jedna od izgubljenih vrijednosti, koja kao da je ostala tekovina 20. vijeka. I za to ne možemo da krivimo ni nove tehnolgije, ni bilo šta drugo, već ljudsku brzinu i zanesenost. Tako da na moral želim prvobitno da ukažem, na to šta porodica znači u onom najboljem tradicijskom kontekstu i želim kroz jezik da uputim na nacionalnu akustiku koja odzvanja u svima nam. Nebitno jesmo li iz Crne Gore, Srbije, Makedonije ili bilo koje druge zemlje. Kada vidimo ove sniježne vrhove na Durmitoru, ne može da u nama ne zastruje gusle kroz onu jednu žicu.Trudim se da u toj knjizi napravim neko ostrvo i otklon od cijelog ovog svijeta kroz ono što bi trebalo da njegujemo, objasnio je Ružić kojom ovom knjigom
Njegovi tekstovi odnosno kolumne objavljuju se u brojnim elektronskim i štampanim medijima u Srbiji, Crnoj Gori, Americi, Kanadi, Rusiji…Njegovoj širokoj čitanosti, osim tematike i kratke forme, doprinosi i stil koji njeguje, odnosno jezik o kome posebno void računa.
Vrlo je važno sve, pa i tradiciju plasirati na moderan način i to kroz jezik kojm pišemo. Svakako – ne banalizovati, ne pretjerivati, da to ne bude instagram jezik, već prihvatljiv jezik u vremenu u kom se vokabular ne koristi u onom obimu u kom ga naš jezik posjeduje. Dakle, ja kao lingvista pokušavam da visoke domete jezika spustim na nivo razumljivijeg, konvencionalnog jezika. Smatram da je mnogo veći poduhvat i umjetnost da se složeni procesi objasne jednostavnim jezikom, objasnio je dodajući da mu je korektivan faktor pri pisanju kolumni jedan od bitnih aspekata.
Gledam da pišući uputim na emociju ili da uputim zamjerku koja je korektivne prirode jer smatram da pisac mora da djeluje korektivno na narod kome pripada, a i na ostatak društva ukoliko dopire šire od svoje uske publike. To se trudim da uradim posebno u svojim kolumnama.
Ružić se osvrnuo i na poziciju autora i proces stvaralašta u odnosu na sve aktuelniju temu vještačke inteligencije.
Mi uskoro nećemo moći da vidimo da li je neko pisao nešto ili je to vještačka inteligencija. Za pisca je to apsolutna smrt u svakom pogledu. Međutim, mislim da ipam vještačka inteligencija ne može tako srećno da poveže nijanse. Sa druge strane, to nas uvaljuje u drugi problem današnjice, a to je da savremeni čitalac ne obraća pažnju na nas. Tako da što se tiče pisaca, pjesnika, lingivsta, čak i naučnika koji su možda i najugroženiji, u ozbiljnom smo problemu jer ćemo uskoro biti zatrpani svim sadržajima koji budu vještački izgenerisani. I da se ne lažemo, pošto su naši obrazovni sistemi veoma zastareli i nepratkični, to je ono što će djeca zapmtiti“.
Nakon njega, publici je svoju zbirku pjesama Suteren predstavio mladi, a već nagrađivani, crnogorski autor Mato Uljarević. Njegov prvijenac osvojio je književnu nagradu „Novica Tadić“.
U knjizi su mahom obrađene teme koje su u suštini vezane za svakodnevicu, za ono što nas okružuje, što nam svakodnevno bode oči, što nam smeta, što možda i ne registrujemo a suštinski je problematično. Koncentrišem se na detalje i pokušavam da iz malo drugačije perspektive oneobičim to što je svuda oko nas. Tu ima i dosta apsurdnih momenata, dosta ironije“, pojasnio je autor.
Zbirka Suteren dobila je naziv po Disovom stihu „na visoko podigli se sutereni“, koji na svojevsrtan način i uvodi u knjigu. To je motivisano idejom da živimo u vremenu u kom su, prema riječima Ulajrevića, prizmne, niske stvari i niske strasti postavljene na pijedestal. Uljarević je rođen u Podgorici 1997. godine. Diplomirao je na specijalističkim studijama vajarstva, na Fakultetu likovnih umjetnosti na Cetinju, u klasi prof. Predraga Milačića. Član je ULUCG.
Multidisciplinarnost mi odgovara, tj. mogućnost da se izrazim u različitim medijima, u zavisnosti od toga kojim se motivom bavim i stanju nalazim. Kako vrijeme prolazi mislim da i sam sve više i više pronalazim paralele. Sve te umjetničke oblasti se po motivima i načinu stvaranja približavaju jedna drugoj, dodao je Uljarević.
U skladu sa njegovim multidisciplinarnim pristupom umjetnosti Mato je najavio i dva filma, na kojima trenutno radi iz pozicije reditelja – Uroš i Burna brežina.
Oba su filma podržana od strane Filsmog centra Crne Gore. Uroš je kratki animirani film koji radim ručno – crtam i fotografišem, stvarajući seriju slika koje postaju crtež. Taj pristup je nastao iz jednog eksperimenta kojim se bavim već duže vrijeme. Dodatni motiv je bio Urpoš Tošković, kome je film i psovećen; odnosno njegova tehnika slikanja – ugljen. Na taj način citiram njegove motive i njegov način likovnog izražavanja, objasnio je Uljarević najavljujući ovaj film do kraja godine.
Njegov drugi filmski poduhvat je dokumentarnog karaktera. Njime referiše na Njegoša i njegovu ideju o čovjeku odbačenog na burnu brežinu kroz priču jednog usamljenika iz Crne Gore.
Be the first to comment