U prethodnom periodu objavili smo nekoliko tekstova od raznih autora koji govore o crnogorskoj istoriji u periodu Prvog svjetskog rata. Objavljujemo još jedan tekst na tu temu koji je priredio gospodin Slobodan Jovanović. Zahvaljujemo se gospodinu Jovanoviću koji je omogućio da se ovaj tekst “Anglo – američka uloga u crnogorskom pitanju” nađe na stranicama Montenegrine.
Za Crnu Goru je Prvi svjetski rat možda najtraumatičniji period njene istorije. Činjenica da je sam rat izazavao razaranja i pogibije kao da nije bila dovoljna, već je kraj rata, možda po prvi put u istoriji crnogorskih prostora, pod uticajem okupacionih snaga i nasilne aneksije, okrenuo „brata protiv brata“, komšiju protiv komšije. Crna Gora, iako od početka jasno pozicionirana uz savezničke snage, doživjela je da je upravo saveznici „puste niz vodu“. Do sada je objavljeno više radova o ulozi Francuske u „utapanju“ Crne Gore u Srbiju, ponašanju njenih generala čija je vojska, zajedno sa srpskim trupama, praktično okupirala crnogorsku teritoriju i usmjerila događaje u željenom pravcu, zalaganju Francuske za stvaranje države južnih Slovena u kojoj je Crna Gora predstavljala kompenzaciju za neostvarene ambicije velikosrpskih nacionalista na zapadnim granicama predratne Srbije. Ovaj rad se pozabavio ulogom Velike Britanje i Sjedinjenih Država, ili bolje rečeno, njihovim pasivnim odnosom prema tragediji koja se dešavala pred njihovim očima, prepuštanju Francuskoj da ona odigra odlučujuću ulogu u prevari koja se nazivala „odlukom crnogorskog naroda o prisajedinjenju Srbiji“. Prevashodni cilj je doprinos rasvjetljavanju događaja koji su jedan od najbolnijih perioda crnogorske istorije, a koji su dugo vremena skrivani od Crnogoraca. Izbjegavao sam „bojiti“ iznesene informacije svojim odnosom prema događajima koje opisujem, već sam se trudio da iznesem što više stavova tadašnjih zvaničnika i ljudi relevantnih za tadašnju crnogorsku realnost. Velika Britanija i Sjedinjene države su odustale od upotrebe svojih trupa u održavanju reda u Crnoj Gori i obezbjeđenja fer izjašnjavanja o pristupanju Crne Gore i formi tog pristupanja novostvorenoj Jugoslaviji i odličile se za slanje komisija koje bi utvrdile „pravo stanje“ na terenu. Ovaj rad se bavi tim izvještajima i odlukama koje su proizašle kao posljedica tih izvještaja. U bavljenju ovom temom koristio sam zapise centra Woodow Wilson (prvenstveno istraživanje Johna D. Treadwaya i njegov rad ANGLO-AMERICAN DIPLOMACY AND THE MONTENEGRIN QUESTION, 1914-1921), arhivu Doma lordova Britanskog parlamenta, Alex Devine – Montenegro in history, politics & war, arhivu New York Timesa, arhivu Chicago Tribunea i u najmanjoj mjeri radove crnogorskih istoričara i istraživača. Izbjegavao sam u većoj mjeri koristiti zapise iz Doma lordova, obzirom da je g-in Dragam Vugdelić već objavio esej u kojem je objavio prevode istih, pod nazivom „Rasprava u Britanskom parlamentu 1920. godine o stanju u Crnoj Gori“. Preporučujem ovo štivo kao dobar način da se zaokruži sadržaj koji je pred vama.
KLIKNITE NA PRVU STRANU KAKO BI OTVORILI
KOMPLETAN SADRŽAJ TEKSTA
