Velizar Radonjić – Ulica Maša Vrbice

Velizar Radonjić, novinar i publicista u penziji.

Rođen 1952. godine u Jasenovi, Opština Kolašin, Crna Gora. Živi u Podgorici.
Izjašnjava se kao Crnogarc, ali mu to nije profesija.
Radni vijek proveo u građevinarstvu radeći na raznim poslovima na građevinama, poslovima novinara i urednika listova nekadašnjih građevinskih kompanija, zatim na poslovima tržišne promocije, administrativnim poslovima, prodaji nekretnina…

Povremeno piše članke, blogove i kolumne, kratke priče, eseje i drame. Piše aforizme, satirične priče i humoreske.
Krajem 2021. godine objavio kapitalno djelo – knjigu HRONKA GRADITELJSTVA U CRNOJ GORI.
Dobitnik je više prestižnih nagrada za satirične priče i aforizme.
Piše latinicom. Čita i latinicu i ćirilicu.
I ako je pola vijeka gradio živi od penzije jer se nije ugradio.

Podaci za kontakt:

Velizar Radonjić
Podgorica, Bracana Bracanovića br. 76.
velizar.radonjic@gmail.com,
rvelizar@t-com.me

+ 382 68 428 622, + 382 67 851 921.

ULICA MAŠA VRBICE

Vojvoda Mašo Vrbica, artiljeriski oficir, senator i ministar unutrašnjih djela, projektant i graditelj puteva, trgovac, vojskovođa i junak mnogih bitaka … nedavno je u Podgorici dobio ulicu sa svojim imenom. U obrazloženju ove odluke  citiran je dio teksta o vojvodi Mašu, objavljen u knjizi HRONIKA GRADITELJSTVA U CRNOJ GORI.

Skupština Glavnog grada Podgorica, na sjednici održanoj  18. marta 2025. godine donijela je Program podizanja spomen-obilježja. Na listi-spomen obilježja davanjem imena ulice znamenitim ličnostima nalazi se i ULICA MAŠA VRBICE. Program je objavljen u Službenom listu CG, Opštinski propisi, broj 212, od 20. marta 2025. godine. Ulica Maša Vrbice, nalazi se u zhvatu DUP Zabjelo – Ljubović.

Ko je bio vojvoda Mašo i čime je zavrijedio ulicu u Glavnom gradu sa njegovim imenom.

VRBICA, vojvoda Mašo, (1833 – 1898), artiljeriski oficir, senator i ministar unutrašnjih djela, projektant i graditelj puteva, trgovac, vojskovođa i junak mnogih bitaka od Grahova i Nikšića do Deligrada i Aleksinca, bio je jedan od najuticajnih i najmoćnijih ljudi u Knjaževini Crnoj Gori. Zauzima jedno od najznačajnijih mjesta u istoriji crnogorskog graditeljstva s kraja devetnaestog vijeka. Završio je, 1854. godine,  artiljerijsku školu u Rusiji. Kao senator i ličnost od najvećeg povjerenja Knjaza Danila i Knjaza Nikole, i najsposobniji državni činovnik toga vremena, obavljao je za crnogorski dvor najdelikatnije poslove političke, vojne i lične prirode. Bio je „vlasnik najveće zbirke crnogoskih tajni“. Vojvoda Mašo Vrbica je jedan od osnivača Cetinjske čitaonice. U njegovoj kući je odigrana prva premijera „Balkanske carice“. Poslije Berlinskog kongresa organizovao je prvi popis stanovništva u Crnoj Gori, bavio se slikarstvom…

Pored osnovnih biografskih podataka odluka je potkrijepljena podacima i citatima iz biografije vojvode Maša Vrbice, objavljenim u knjizi “Hronika graditeljstva u Crnoj Gori” (Velizar Radonjić, autorsko izdanje 2021.g.).

Vojvoda Mašo Vrbica će u istoriji ostati zapisan i kao jedan od prvih graditelja puteva u Crnoj Gori. Završena artiljerijska škola omogućila mu je osnovna znanja trasiranja i izgradnje puteva, koja je kasnije upotpunio i proširio druženjem i saradnjom sa Josipom Sladeom. Put Cetinje – Rijeka Crnojevića je projektovao dr Slade, a njegovom izgradnjom je upravljao Mašo Vrbica, tadašnji ministar unutrašnjih djela Knjaževine Crne Gore. Vojvoda Mašo Vrbica je, deceniju kasnije, trasirao (projektovao) put Rijeka Crnojevića – Podgorica i istovremeno rukovodio njegovom izgradnjom.  Put, dug 30 kilometara, je građen od januara 1890. do jula 1891. godine.

Vojvoda Mašo je, kasnije, zbog sukoba sa Knjazom Nikolom, napustio Crnu Goru i nastanio se u Banja Luci gdje je i umro 1898. godine. Tajne, koje je decenijama dijelio sa Gospodarom Crne Gore, nikad nikome nije povjerio. Posmrtni ostaci vojvode Maša Vrbice, poslije 107 godina, preneseni su iz Banja Luke 17. novembra 2007. godine i sahranjeni u selu Vrba na Njegušima.

O vojvodi Mašu Vrbici se uglavnom pisalo i pričalo kao ratniku, vojskovođi i ministru unutrašnjih djela. Ja sam jedan od prvih publicita koji je o vojvodi Mašu pisao kao graditelju crnogorskih cesta. Najprije u nedjeljniku Monitor, zatim časopisu Pogled koji izdaje Inženjerska komora CG, knjzi Hronika graditeljstva u Crnoj Gori.

Zbog toga, davanje jednoj podgoričkoj ulici ime Maša Vrbice sa obrazloženjem iz Hronike graditeljstva, smatram svojevrsnim priznanjem ovoj knjizi. Da podsjetim na ocjene sa promocije Hronike na međunarodnom naučnom skupu o građevinarsvu u Kolašinu 2022. godine: „HRONIKA GRADITELJSTVA je knjiga koja inspiriše i poziva na dijalog o graditeljskom nasljeđu, njegovoj naučnoj i stručnoj valorizaciji i njegovoj zaštiti. O Hronici graditeljstva će tek da se i piše i priča. Nije pretjerivanje ako se kaže da će Hronika graditeljstva, kao i graditeljsko nasljeđe koje se u njoj promoviše, živjeti vjekovima poslije svog autora i biti predmet stručnog interesovanja, istraživanja i proučavanja”.

Kao što rekoh ove prognoze se sve češće ostvaruju u raznim prilikama i na raznim nivoima.

Podgorica, 5. april 2025. godine.