23.12.2014.
U Kući Rista Ratkovića sinoć je promovisana studija filologa Radomira Ilića, kojom se rasvjetljava tajna duga pola vijeka. Naime, Ilić je uspio da, nakon duge analize, dešifruje srednjovjekovni zapis na nadgrobnom spomeniku koji se nalazi u Arheološkoj zbirci bjelopoljskog Zavičajnog muzeja od 1963. godine kada ga je tamo donirao tadašnji predsjednik pavinopoljske Opštine Mile Joksimović. Ilić je otkrio da je riječ o epigrafskom spomeničkom dragulju, župana Radomira. On je pomenutu studiju nedavno objavio u naučnom časopisu-Matice crnogorske.
Ilić kaže da mu je 87-godišnji bjelopoljski profesora Rajko Medojević, potvrdio da je grobna ploča pronađena na lokalitetu Luke u centru Kičave u proljeće 1959.godine tokom pripreme za gradnju nove školske zgrade područnog odjeljenja Osnovne škole „Milovan Jelić“ u kojoj je tada radio kao učitelj. Radnici su tada na dubini od 50 centimetara naišli na masivne grobne ploče sa starim natpisima.
„Od tada pa do danas ona je ostala potpuno nepoznata stručnoj javnosti, iako su na teritoriji Bijelog Polja boravili brojni arheolozi, među kojima i poznati profesori Beogradskog univerziteta Dragoslav Srejović, Vojislav Jovanović i drugi“, kaže Ilić.
Govoreći o daljim dešavanjima tokom gradnje škole Ilić podsjeća da su radnici na jednom mjestu naišli na fragmente crkvenih zidova i ljudske kosti a da su prema svjedočenju akademika Petra Vlahovića pri nastavku kopanja temelja na otkrivenim crkvenim zidovima bili i djelovi freskopisa.
„Natpis sa kičavske grobne ploče sadrži šest ligatura (tri ligature od dva grafema) i nimalo ga nije teško pročitati. Redovi slova su pravilni, odstupanja u njihovoj visini neznatna, urezi duboki i precizno izvedeni. Iako je središnja lomna linija zahvatila grafem u, njegovi rubovi su sagledivi, a jasnoća ureza i oblika konteksnih slova ž, p i ligature a, n i mekog poluglasa b nepobitno otkriva riječ župan. Tekstualna jednostavnost i elementi govornog jezika, navođenje titule iza, a ne ispred imena pokojnika, i netitularni navod imena njegovog oca, ukazuju na upravnu funkciju izvan nasljedne dinastičke sfere“, istakao je Ilić.
Budući da na spomeniku nije upisana godina smrti pokojnika, a u drugim istorijskim izvorima nema tragova o njemu, to se o njegovom porijeklu i usponu na visoki položaj mogu iznijeti samo pretpostavke, kaže Ilić koji duguje zahvalnost kulturnim poslenicima u Zavičajnom muzeju i višem muzejskom savjetniku Željku Raičeviću na čiji poziv je izvršio palografsku analizu ovog istorijskog artefakta.
Profesor Draško Došljak kaže da je Ilićeva palografska obrada nadgorbne ploče, koja se odnosi na župana Radomira danas veoma značajna, jer je takvih ploča, koje su paleografski obrađene, na našem prostoru veoma malo.
„Studija koja je objavljena pokrenuće mlađe istraživače da se bave sličnim poslovima. Ilić je u svojoj studiji znalački datirao drugu polovinu XIV i početak XV vijeka“, kazao je Došljak.
„Zanimljivo je što je natpis na spomeniku ostao nepoznat naučnoj javnosti te da je do njegove naučne obrade i objavljivanja došlo tek ove godine 61 godinu nakon njegovog pronalaska, zahvaljujući trudu filologa Radomira Ilića. Iz njegovog pera nastala je studija „Župan Radomir i crkvica Kičavska“ koja je objavljena u Matici crnogorskoj. “On je time napravio nov istraživački prodor”, istakao je profesor na Filozofskom fakultetu u Nikšiću Marijan Premović.
On je natpis okarakterisao značajnim zbog nekoliko stvari.
„Naime, na molbu igumana Jestakija koji ispriča kralju Urošu koji je vladao od 1243-1276 godine o crkvi Kičavskoj kako u njoj nema popova. Kralj odluči da izda povelju u tom vremenskom periodu (ne postoji podatak kada je ona tačno izdata) o pripajanju Kičavske crkve Bogorodičnom manastiru Bistrici i potvrdi imanje za izdržavanje crkve. Sobzirom da je u Kičavi postojala još jedna crkva dilema koja je do sada postojala o tome na koju se crkvu odnosila povelja je riješena. Sada se zna da je Kičavska crkva upravo ona gdje je pronađen županov spomenik“, kazao je Premović.
Tekst preuzet sa sajta www.rtcg.me
