Centar za očuvanje i razvoj kulture manjina Crne Gore, organizovao je kolektivnu izložbu „Ženski likovni rukopisi” na kojoj su zastupljeni radovi deset umjetnica. Izložba je povodom 8. marta priređena u Umjetničkom paviljonu u Podgorici, a od 07. aprila 2021. godine u Centru za kulturu Pljevlja.
Tekst u katalogu za ovu izložbu napisala je dr Anastazija Miranović, istoričarka umjetnosti i likovna kritičarka. Autorski tekst pod nazivom “Ženski likovni umjetnici” objavljujemo integralno. Zahvaljujemo se gosp. Miranović, koja je omogućila objavljivanje teksta.
Crna Gora slovi za „zemlju slikara“. Rodno senzitivnim jezikom trebalo bi reći „zemlju slikara i slikarki“. Izložba Ženski likovni rukopisi želi da ukaže na značaj likovnih umjetnica za određeno društvo i državu, na njihov doprinos sveukupnoj kulturi i umjetnosti Crne Gore ( i šire), istovremeno, podsjećajući na referentne vrijednosti njihovih heterogenih umjetničkih dijela, bez kojih crnogorska likovna umjetnost ne bi bila to što jeste.
Na izložbi su prezentovani radovi deset umjetnica: Sabahete-Beke Masličić, Seide Belegović, Vahide Hasanaga Nimanbegu, Tanje Nikolić, Mersihe Mavrić, Majde Mučić, Selme Đečević, Brigite Antoni, Rine Šabović, Emine Adrović, različitih generacijskih i stilsko-izražajnih poetika, jedinstevenog, kulturno-umjetničkog prostora Crne Gore. Iako školovanjem, uticajima i životom vezane za različite sredine, događaje i ličnosti, objedinjujući, sinergetski imenitelj umjetnica je njihova profilisana, snažna umjetnička individualnost. Žanrovska i motivsko-tematska razuđenost – od pejzaža, mrtve prirode, preko portreta, do apstaktnih i geometrizovanih formi dodatno, kvalitativno doprinosi bogatstvu različitosti umjetničkog Vjerujem.
Asocijativni pejzaž zastupljen je u radovima Sabahete-Beke Masličič u finim lirsko-koloritnim rastakanjima viđenog, sa sporadičnom akcentuacijom detalja arhitekture ili njenih naznaka. Vibrantna, pulsirajuća ritmičnost bojenih partija, blago geometrizovanih formi, dočarava ambijent Mediterana u sofisticiranim plavo-zelenim hromatskim registrima. Određenu vrstu apstrahovanog pejzaža nalazimo i u radovima Vahide Nimanbegu, gdje on poprima formu bojenih pačvoraka, suptilno uvezanih u jedinstvenu koherentnu kolorističku cjelinu. Pigmentnim, nerijetko bjeličastim, tačkastim i/ili trouglastim detaljima umjetnica gradi imaginarnu arhitekturu u značenjskim, „plodnim ravnicama“, bižljivo njegovanih „kontemplativnih zasada“. Vrstu skladnog, geometrizovanog pejzaža, čije je esencijalno izvorište folklorno-etnološko nasljeđe ovdašnjih prostora pronalazimo u radovima Seide Belegović.
Konstrukcijom/dekonstrukcijom formi, preklapanjima i određenim spajanjima umjetnica tvori sofisticirane odnose značenjsko-referentnog kaleidoskopa. Takođe, o specifičnom, apstraktnom, „mentalnom pejzažu“ možemo govoriti i u radovima Brigite Antoni, gdje umjetnica na pročišćenim, varijantnim, dvobojnim rješenjima pozadina amblematično aplicira crne fleke poput, drevnih civilizacijskih pisama. Mersiha Mavrić, stvara metafizički, aluzivni pejzaž u dominantno plavičastom tonalitetu, s akcentima crvenog u detaljima arhitekture. Blisko-dalekim kontrastima, poput svojevrsnog prapočetnog praska rađaju se začudni Mersihini realno-izmaštani gradovi. Majda Mučić nam se na ovoj izložbi prestavlja kroz više različitih žanrova, od mrtve prirode, preko radova u kojima dominira arhitektura starih gradova s referentnim punktnim akcentima, poput sat kule, kamenih starih mostova ili starogradske džamije, do impresionistički doživljenog pejzaža. Upečatljiva ekspresivna gesta prisutna je u svim Majdinim radovima, bez obzira na tematiku. U radovima Rine Šabović očigledna je želja hororvakuovskog zaposjedanja prostora, kroz igru perspektiva, plošnim tretmanom formi, višeplanskim, minucioznim popunjavanjem površine platna. U detaljnim prikazima intimistilčkih enetrijera i eksterijera prisutna je čežnja/želja za introspekcijskim zaromina u suštinu/nutrinu. Donekle, sličnog prosedea je i rad Tanje Nikolić, gdje se realističkim, dominirajućim prikazom starog mlina u odgovarajućem ambijentu pročišćenom suvišnih pojedinosti, asocira na nostalgične vrijednosti minulih vremena.
Dvije umjetnice, Selma Đečević i Emina Adrović opserviraju portret kao formu svog iskaza na ovoj izložbi. Uticaji školovanja u Firenci prisutni su u renesansnom tretmanu Emininih portreta, koje je ova mlada umjetnica nadograđuje neospornim talentom. U inpostaciji i karakterizaciji ličnosti očituje se vještina i sposobnost pronicljivog, psihološkog sagledavanja. Portret je likovni izazov/iskaz i Selme Đećević, no, u posve drugačije izražajnom tretmanu. Umjetnica gotovo fovistički iscrtava obrise i crnim pigmentom akcentuje željeno, dok crveni detalji, prvenstveno usta, dominiraju inkarnatom. U pojedinim radovima referiše na citate istorije umjetnosti ( asocijacija na Rakićevu Simonidu ili Justinijanovu Teodoru i sl. ), dok snažna, gestualna, mikrofacijalna ekspresija dopunjena amblematično-simboličkim aksesoarom (zlatni oreol, „napoleonovska“ kapa, srednjevjekovna/vizantijska kruna), podcrtava željeni kontekst. Između stripa i skulpture, kolornog crteža, brzog krokija ili nedovršene skice ovi radovi direktno se obraćaju i vode introspekcijski dijalog sa sopstvom.
Izložba Ženski likovni rukopisi, smještena u svojevrsni „kulturni pejzaž“ osobene „mentalitetske geografije“ ovdašnjih prostora, ukazuje da materija stvaralačkim činom postaje memorija, a radovi/slike umjetnica autentična svjedočanstva potaknuta čulnim informacijama, s aurom antropoloških, fenomenoloških i ličnih izjava.
Foto: youtube
Be the first to comment