Druga izložba u okviru umjetničkog projekta pod nazivom “Što je nama naša borba dala”, u organizaciji Narodnog muzeja Crne Gore, povodom 80 godina od crnogorskog opštenarodnog ustanka i 70 godina od osnivanja Muzeja NOB-a, otvorena je u poneđeljak, 02. avgusta 2021. godine, u Crnogorskoj galeriji umjetnosti “Miodrag Dado Đurić” na Cetinju. Autorka projekta je dr Anastazija Miranović, istoričarka umjetnosti i likovna kritičarka.
Objavljujemo tekst dr Anastazije Miranović s otvaranja druge izložbe umjetničkog projekta ŠTO JE NAMA NAŠA BORBA DALA. Autorski tekst objavljujemo integralno. Zahvaljujemo se gosp. Miranović, koja je omogućila objavljivanje teksta.
ŠTO JE NAMA NAŠA BORBA DALA II
U godini velikih jubileja – 80 godina od Trinaestojulskog ustanka, prvog organizovanog, opštenarodnog ustanka u porobljenoj Evropi i 70 godina od osnivanja Muzeja NOB-a (na Cetinju u okviru Narodnog muzeja Crne Gore, danas je u sastavu Istorijskog muzeja NMCG), smatrali smo za shodnim realizovati umjetnički projekat ŠTO JE NAMA NAŠA BORBA DALA, kojeg čine tri izložbe, tri ugla percipiranja, promišljanja i artikulisanja velikih tema – slobode i antifašizma, narodnooslobodilačke borbe i revolucije, socijalne pravde, rodne ravnopravnosti, prosperiteta i emancipacije „novog čovjeka“ i društva koje su u umjetnosti, poratnog, socijalističko – komunističkog perioda bile nametnute, dirigovane i kontrolisane, da bi u vremenu postkomunizma i postmoderne bile potisnute i zaboravljene, zaogrnute plaštom demokratije, kreativnih sloboda i individualnih umjetničkih izricaja.
Potiranjem i/ili podrazumijevanjem, bagatelizovanjem i banalizovanjem, zaboravaljenjem i obezvrijeđivanjem tih vrijednosti izgubili smo bazični, vrijednosni, uporišni oslonac. Rezultate tih/takvih činjenja živimo danas, a umjetnost kao ogledalo stvarnosti i društva u kojem nastaje, neminovno ukazuje i otvara pitanja. Posmatrano iz ugla istorije umjetnosti ove tri izložbe prezentuju hodogram osamdesetogodišnje likovne produkcije umjetničkih djela na date teme kroz selekciju i ekspoziciju radova u vremenskom rasponu od 1945. do 2021.godine.
Koristim priliku, javno da se zahvalim umjetnicima koji su se odazvali mom pozivu za učešće na izložbi stvarajući i/ili predstavljajući namjenske, tematske radove: Dimitruju Popoviću, Zlatku Glamočaku, Nataši Đurović, Vesku Gagoviću, Igoru Rakčeviću, Jeleni Tomašević, Suzani Pajović, Ani Matić, Ivanki-Vani Prelević, Ani Miljkovac, Anki Gardašević, Zoranu Živkoviću, Davidu Delibašiću, Katarini Švabić, Maji Šofranac, Mileni Jovićević, Nikoli Markoviću, Vlatki Vujošević, Nadi Kažić, Dejanu Batrićeviću i Lucy Heyward.
Svojim lucidnim, intrigantno-provokativnim promišljanjima datih tema umjetnici fokusiraju pažnju na određenu, aktuelnu pojavnost, otvarajući diskurs koji problematizuje, opominje, plaši i upozorava. Svitanje, Snovi o slobodi, Superheroji, Stisak, Outlet, Antifašizam nije modni detalj, Zemlja odvažnih noseva, Mijene, Obraćaj mi se kao Svetosti, Zastave, Crnogorske heroine-Milica Vučinić, Naša sadašnja vrata koja vode do slobode, Kolekcionar, Ćelije memorije-uspavanka, Uvijek isto, neki su od indikativnih naziva predstavljenih radova.
Za razliku od prve izložbe ovog projekta, čija su djela, razumljivo, shodno vremenu nastanka, realizovana u klasičnim likovnim medijima – slikarstvu, crtežu i skulpturi, radovi na ovoj izložbi dominantno konceptualnog prosedea, realizovani većinom kao insatalacije, objekti, video radovi, i sl.otvaraju prostor (ne nužno i neophodnost), za izjave umjetnika o sopstvenom radu, koje čine itegrativni segment samog rada. Osobena sprega različitih tekstualno-oblikovnih pisama upotpunjuje željeni, pereceptivni kontekst, otklanjajući barijeru „nerazumijevanja“ predočenog, koje je potom u ravni individualnih, spoznajno-obrazovnih kapaciteta.
Da li je sloboda u suštini ambivalentan koncept koji se uspostvlja u odnosu na opozit koji je ograničava, u dihotomnoj korelaciji: ropstvo – sloboda, rat – mir, borba – predaja? Da li se kreativni procesi u umjetnosti kreću spiralnom putanjom, obnavljujućim prosecima i daljim razvojem prethodno usvojenih vrijednosti? Ili je, zapravo, riječ o transgeneracijskim prenosima uvriježenih narativa kroz komuninakciono polje fenomenologije „ratnog folklora“, rastućih nacionalizama, klerofašizama, hegemonizama, segregacija, šovinizama, ideološke, vjerske i političke isljučivosti/netrpeljivosti, destruktivnih procesa, korupcije, kriminala…? Kako doprinjeti „izliječenju“ cijelog društva? Da li, iako ne živimo patrijarhat, već vrijeme jednakih prava i mogućnosti, on živi u nama i iz nas dalje djeluje po vjekovima rezbarenim, ustaljenim matricama kolektivnog mišljenja/ponašanja? Da li su žene u krvavoj borbi izvojevanu ravnospravnost i pravo glasa „pobacile“ u nesrećnoj kohabitaciji virdžine-starlete, kao da su decenijama u stanju svojevoljne hibernacije iz koje nikako da se probude? Da li je potreba održanja kohezije uma i duha, ali i bazičnih zajednica – porodice i društva suštinska ili iznuđena vrijednost? Zbog čega se osjećamo istovremeno ponosno, zbog nas bivših i nelagodno, zbog nas sadašnjih? Da li smo se u sopstevenoj ambivalentnosti i kakofoniji različitih izricaja nove realnosti samozaboravili i pogubili? Ova pitanja postavlja/otvara večerašnja izložba, a odgovore na njih moramo dati sami.
Dr Anastazija Miranović,
istoričarka umjetnosti, autorka izložbe
Be the first to comment